Άμεσα και χωρίς ενδοιασμούς, κι ακόμα περισσότερο, καταπατώντας τον θεμελιώδη κανόνα που διέπει τις διεθνείς σχέσεις -τη μη ανάμειξη, άμεση ή έμμεση, στις εσωτερικές υποθέσεις τρίτων χωρών-, ΗΠΑ και Ισραήλ έσπευσαν χθες να χειροκροτήσουν με θέρμη το ξέσπασμα των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στο Ιράν, οι οποίες έχουν στοιχίσει μέχρι στιγμής τη ζωή τουλάχιστον 22 ανθρώπων και έχουν οδηγήσει σε εκατοντάδες συλλήψεις.
Ο ανώτατος ηγέτης της χώρας αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, στην πρώτη χθεσινή δημόσια περέμβασή του, επέρριψε την ευθύνη για τις διαμαρτυρίες και τις ταραχές στους "εχθρούς του Ιράν" λέγοντας πως χρησιμοποίησαν "διάφορα εργαλεία" για να πετύχουν τον σκοπό τους, ενώ και Δυτικοί παρατηρητές δεν έκρυψαν την έκπληξή τους για την αιφνίδια έκρηξη των αντικυβερνητικών διαμαρτυριών, οι οποίες δεν φαίνεται να είχαν κάποια σοβαρή εσωτερική ώθηση.
Μεταξύ αυτών ο Σάιμον Τισντάλ, ο οποίος επισημαίνει, σε άρθρο του στον "Guardian", πως το Ιράν αποτελεί πλέον κυρίαρχο περιφερειακό παράγοντα στο μετα-σανταμικό Ιράκ, τη Συρία και τον Λίβανο και πως αυτές οι αντιληπτές διευρύνσεις της ιρανικής επιρροής έχουν καταστεί αιτία μεγάλης δυσαρέσκειας όχι μόνον από τη σουνιτική κοιτίδα του Ιράκ στα βόρεια και τα δυτικά της Βαγδάτης, αλλά κυρίως από την "έδρα" του σουνιτικού Ισλάμ, τη Σαουδική Αραβία. "Οι εχθροί του Ιράν οφείλουν να είναι σόφρωνες και να μην εύχονται αλλαγή καθεστώτος στην Τεχεράνη. Οι εντάσεις με τη Σαουδική Αραβία έχουν κορυφωθεί και οποιαδήποτε αποδυνάμωση της ιρανικής κυβέρνησης θα μπορούσε να οδηγήσει σε επικίνδυνη κλιμάκωση", επισημαίνει ο Βρετανός αναλυτής.
Πάντως, στο Ισραήλ, η εν λόγω συμβουλή δεν φαίνεται να λαμβάνεται διόλου υπόψιν. Ο Ισραηλινός υπουργός Μυστικών Υπηρεσιών Ίζραελ Κατζ ενθάρρυνε μάλιστα τους Ιρανούς αντικαθεστωτικούς να συνεχίσουν τις διαμαρτυρίες τους και τους ευχήθηκε... "καλή επιτυχία". "Το μόνο που μπορώ να ευχηθώ είναι επιτυχία στον ιρανικό λαό και στον αγώνα του για ελευθερία και δημοκρατία", δήλωσε ο Κατζ μιλώντας στο ραδιόφωνο των ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων, φροντίζοντας παράλληλα να διαβεβαιώσει πως το Ισραήλ δεν αναμειγνύεται, κατά τα άλλα, στα εσωτερικά του Ιράν.
Νύχτα βίας
Εννέα άνθρωποι, ανάμεσά τους κι ένα παιδί, σκοτώθηκαν την προχθεσινή νύχτα στο κεντρικό Ιράν, σύμφωνα με τα κρατικά ΜΜΕ. Συγκεκριμένα, έξι διαδηλωτές έπεσαν νεκροί στην προσπάθειά τους να αφαιρέσουν οπλισμό από αστυνομικό τμήμα, ενώ στην πόλη Χομεϊνισάρ 11χρονος σκοτώθηκε και ο πατέρας του τραυματίστηκε από τις σφαίρες διαδηλωτών. Στην πόλη Νατζαφαμπάντ σκοτώθηκε ένα μέλος των Φρουρών της Επανάστασης και ένας αστυνομικός.
Οι διαμαρτυρίες είναι οι μεγαλύτερες που σημειώνονται στη χώρα μετά από εκείνες που ακολούθησαν τις αμφισβητούμενες προεδρικές εκλογές του 2009. Ξεκίνησαν την περασμένη Πέμπτη στην πόλη Μασχάντ, αρχικά σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά των αυξήσεων των τιμών και της διαφθοράς, αλλά εξαπλώθηκαν γρήγορα σε όλο το Ιράν καλλιεργώντας και συντηρώντας ένα ευρύτερο αντικυβερνητικό κλίμα.
"Τις τελευταίες ημέρες, οι εχθροί του Ιράν χρησιμοποίησαν διάφορα εργαλεία, συμπεριλαμβανομένων του χρήματος, των όπλων, της πολιτικής και των υπηρεσιών πληροφοριών, για να δημιουργήσουν προβλήματα στην Ισλαμική Δημοκρατία", έγραψε στον επίσημο ιστότοπό του ο Χαμενεΐ διευκρινίζοντας πως θα αποτανθεί στο έθνος "όταν έρθει η κατάλληλη ώρα". Ο ανώτατος ηγέτης δεν κατονόμασε τους "εχθρούς" της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ωστόσο ο Αλί Σαμχανί, γραμματέας του Ανώτατου Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, δήλωσε πως οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Σαουδική Αραβία βρίσκονται πίσω από την τελευταία εξέγερση. "Οι Σαουδάραβες θα πάρουν την αναπάντεχη απάντηση του Ιράν και γνωρίζουν πόσο σοβαρή μπορεί να είναι αυτή", διεμήνυσε ο Σαμχανί σε συνέντευξή του στο τηλεοπτικό δίκτυο Al Mayadeen TV, που εδρεύει στη Βηρυτό.
Είναι πάντως άμεσα αντιληπτή η διάσταση απόψεων και στην ίδια την πυραμίδα της ιρανικής ηγεσίας κάτι που προφανώς αντανακλά τη χρόνια και κλιμακούμενη διαπάλη εξουσίας μεταξύ συντηρητικών και μεταρρυθμιστών. Ενδεικτικά, ο πρόεδρος της χώρας Χασάν Ροχανί, που προέρχεται από το μεταρρυθμιστικό στρατόπεδο, δεν φάνηκε να υιοθετεί τα λεγόμενα του συντηρητικού Χαμενεΐ περί "εχθρών" της χώρας, χαρακτηρίζοντας μάλιστα τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις "ευκαιρία και όχι απειλή", αν και δεσμεύτηκε να καταστείλει τους "παράνομους". "Οι Ιρανοί έχουν το δικαίωμα να διαμαρτύρονται και να ασκούν κριτική στην εξουσία αλλά οι πράξεις τους δεν πρέπει να οδηγούν στη βία ή στην καταστροφή δημόσιας περιουσίας", ανέφερε ο Ροχανί στην πρώτη δημόσια αντίδρασή του για τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. "Ο λαός είναι απολύτως ελεύθερος να ασκεί κριτική στην κυβέρνηση και να διαμαρτύρεται. Όμως, οι διαμαρτυρίες θα πρέπει να γίνονται κατά τρόπο που να βελτιώνουν τη ζωή των πολιτών", είπε εξάλλου στη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, σύμφωνα με το επίσημο ειδησεογραφικό πρακτορείο IRNA.
Από άλλον πλανήτη...
Πολύ μακριά από την Τεχεράνη, και σ' έναν άλλον εντελώς διαφορετικό "πλανήτη", εκείνον της προεδρίας Τραμπ στις ΗΠΑ, τα δραματικά γεγονότα των τελευταίων ημερών στο Ιράν αποτέλεσαν μια ακόμη καλή "ευκαιρία" επίδειξης εμπρηστικής ρητορικής και υποδαύλισης των εντάσεων. Ο Αμερικανός Πρόεδρος καταδίκασε "το ωμό και διεφθαρμένο καθεστώς" -όπως το χαρακτήρισε- που βρίσκεται στην εξουσία στο Ιράν και, παράλληλα, τη "βλακώδη" απόφαση του προκατόχου του Μπάρακ Ομπάμα να συναινέσει, το 2015, στη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
"Οι Ιρανοί αντιδρούν επιτέλους κατά του ωμού και διεφθαρμένου ιρανικού καθεστώτος", έγραψε πρωί-πρωί στο Twitter σπεύδοντας να "αναλύσει" σχηματικά τις αιτίες του κύματος διαμαρτυριών: "Ο λαός έχει λίγο φαγητό, ισχυρό πληθωρισμό και καθόλου ανθρώπινα δικαιώματα". Προχθές είχε γράψει πως έχει έρθει "η ώρα της αλλαγής" στο Ιράν. Καταδικάζοντας επίσης για άλλη μια φορά την συμφωνία που σύναψε ο προκάτοχός του στον Λευκό Οίκο με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα, ο Τραμπ έκρινε ότι ο Μπάρακ Ομπάμα "βλακωδώς έδωσε" στο ιρανικό καθεστώς πόρους οι οποίοι πήγαν "στην τρομοκρατία και στις 'τσέπες' τους".
Είναι καλύτερα να ασχοληθεί με τα "εκατομμύρια των ανθρώπων που είναι άστεγοι και λιμοκτονούν" στις ΗΠΑ, απάντησε άμεσα ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών. "Αντί να χάνει τον καιρό του στέλνοντας ανώφελα και προσβλητικά μηνύματα στο Twitter κατά των άλλων λαών, καλύτερα θα ήταν να ασχοληθεί με τα εσωτερικά προβλήματα της χώρας του, κυρίως με καθημερινές δολοφονίες δεκάδων ανθρώπων και με τα εκατομμύρια εκείνων που είναι άστεγοι και λιμοκτονούν" στις ΗΠΑ, δήλωσε ο Ιρανός εκπρόσωπος Μπαχράμ Γασεμί.
