Live τώρα    
21°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C23.6°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
17.4°C22.5°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
18.2°C19.9°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
24 °C
21.0°C24.8°C
4 BF 46%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.5°C
3 BF 40%
Μέση Ανατολή: Καινούργιες εστίες, παλαιά μέτωπα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Μέση Ανατολή: Καινούργιες εστίες, παλαιά μέτωπα

Αλλά, με τα ερείπια να καπνίζουν ακόμη, ξέσπασαν νέες συρράξεις ενώ εκείνες που σιγόκαιγαν φούντωσαν πάλι και τώρα απειλούν να τυλίξουν ολόκληρη την περιοχή με ανυπολόγιστες επιπτώσεις στην περιφερειακή και την παγκόσμια ασφάλεια.

Η «μεταμόρφωση» του Ιράν

Μέσα σε ένα χρόνο η Τεχεράνη ξανάγινε το αντίπαλο δέος της Ουάσιγκτον καθώς ο νέος ένοικος του Λευκού Οίκου ευθυγραμμίστηκε με τη δεξιά κυβέρνηση του Ισραήλ υπό τον πρωθυπουργό Νετανιάχου, ανατρέποντας την πολιτική του προκατόχου του Μπάρακ Ομπάμα, ο οποίος είχε συμπράξει στη διεθνή συμφωνία για έλεγχο του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος.

Το Ισραήλ δεν έπαψε να απειλεί και να χαρακτηρίζει το Ιράν ως τον υπ' αριθμόν ένα κίνδυνο για την ύπαρξή του, επισημαίνοντας την αύξηση της ιρανικής επιρροής στο Ιράκ, στη Συρία αλλά και στον Λίβανο μέσω της σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολά. Η Τεχεράνη είχε ποντάρει σε αυτή τη συμφωνία για να ανορθώσει την οικονομία της και να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο δίνοντας παράλληλα μια διέξοδο στη δίψα της νεολαίας για αλλαγή.

Οι αμερικανικές απειλές συσπειρώνουν τους Ιρανούς που έχουν παράλληλα αναδειχθεί σε καθοριστικό παράγοντα των πολιτικών και στρατιωτικών εξελίξεων στη Βαγδάτη ελέω της αλλοπρόσαλλης τακτικής της Ουάσιγκτον και των προηγούμενων αμερικανικών επεμβάσεων στο Ιράκ.

Μέσα σε αυτό το κλίμα μεγαλώνει ο κίνδυνος για μια ισραηλινή επίθεση «προληπτικού» χαρακτήρα εναντίον του ίδιου του Ιράν, αλλά, κυρίως, εναντίων των δυνάμεων του στη Συρία και των σιιτών αδελφών στον Λίβανο. Εξάλλου το Τελ Αβίβ έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν θα διστάσει να βομβαρδίσει «ιρανικές βάσεις» στο συριακό έδαφος ενώ έχει ήδη εξαπολύσει σποραδικές αεροπορικές επιδρομές για να «παρεμποδίσει» τη μεταφορά βαρέος οπλισμού στη Χεζμπολά. Αρκεί μια σπίθα για να ανάψει μια μεγάλη φωτιά.

«Ανίερη» συμμαχία

Σε αυτόν τον πόλεμο λέξεων και ενδεχομένως σε μια στρατιωτική αναμέτρηση με το Ιράν, το Ισραήλ απέκτησε έναν πολύτιμο όσο και απροσδόκητο σύμμαχο: τη Σαουδική Αραβία. Η βασιλική οικογένεια των Σαούντ, θεματοφύλακας των ιερών τόπων του Ισλάμ, έχει μετατρέψει -με αμερικανική ενθάρρυνση- την αραβική χερσόνησο σε πεδίο αναμέτρησης με το έτσι κι αλλιώς εχθρικό καθεστώς της Τεχεράνης. Στην Υεμένη ο πόλεμος δι' αντιπροσώπων έχει εξελιχθεί σε ανθρωπιστική καταστροφή με χιλιάδες νεκρούς, επιδημία χολέρας και εκατομμύρια που λιμοκτονούν.

Οι σιίτες αντάρτες Χούτι πύκνωσαν τις επιθέσεις με πυραύλους μεγάλου βεληνεκούς σημαδεύοντας ακόμα και το παλάτι των Σαούντ. Αν διαπεράσει την αμερικανική αντιπυραυλική ασπίδα έστω ένας από αυτούς τους -Ιρανικούς όπως υποστηρίζει η Ουάσιγκτον, παρά τις επίμονες διαψεύσεις της Τεχεράνης- πυραύλους, ο πόλεμος θα πάρει απρόβλεπτες διαστάσεις.

Ο νέος ισχυρός άνδρας της Σαουδικής Αραβίας, ο πρίγκηπας διάδοχος Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, θα μπει στον πειρασμό να ξεκαθαρίσει τους παλιούς λογαριασμούς με το Ιράν και να συσπειρώσει όσους τον αμφισβητούν στους κόλπους της βασιλικής οικογένειας, πέρα από όσους έχει ήδη ρίξει στη φυλακή για «διαφθορά». Την ίδια ώρα μαζί με άλλες αραβικές χώρες οι Σαουδάραβες έχουν απομονώσει το Κατάρ, που αποτόλμησε να έλθει πιο κοντά με την Τεχεράνη, δημιουργώντας ακόμα μια εστία έντασης στον Κόλπο.

Θα μπορούσε μια ανεπίσημη συνεργασία μεταξύ του Ισραήλ και της Σαουδικής Αραβίας να εξασφαλίσει τα νώτα των Ισραηλινών ώστε να χτυπήσουν ανενόχλητοι το σιιτικό κράτος; Πόσο μακριά μπορεί να φτάσει τελικά η λυκοφιλία; Πόσο φίλος μπορεί να αποδειχθεί ο πρώην εχθρός απέναντι σε άλλον, κοινό εχθρό;

Αλ Κουντς, η Αγία

Θρυαλλίδα ενός νέου πολέμου θα μπορούσε να αποτελέσει για άλλη μια φορά η Ιερουσαλήμ. Η αναγνώριση της πόλης ως πρωτεύουσας του Ισραήλ από τον Τραμπ βάζει το μαχαίρι στον λαιμό των Παλαιστινίων και αναγκάζει τα αραβικά καθεστώτα να πάρουν ξεκάθαρη θέση απέναντι σε τετελεσμένα που παραβιάζουν -πάλι- τη διεθνή νομιμότητα. Υπό μία έννοια οι συγκυρίες δε θα μπορούσαν να είναι ευνοϊκότερες για το Ισραήλ, που έχει απαλλαγεί από τους πάλαι ποτέ ισχυρούς Άραβες αντιπάλους του. Το Ιράκ είναι ερειπωμένο, το ίδιο και η Συρία, ενώ η Αίγυπτος αγωνίζεται ακόμα να βρει το, βηματισμό της μετά τη θύελλα της αραβικής άνοιξης.

Εξαντλημένος από την πολύχρονη κατοχή ο παλαιστινιακός λαός βλέπει να καταρρέει μπροστά στα μάτια του το όνειρο για ένα ανεξάρτητο κράτος με πρωτεύουσα έστω το ανατολικό τμήμα της αγίας πόλης, της Αλ Κουντς, ενώ η ηγεσία του αναζητεί απελπισμένα συμμάχους προκειμένου να διατηρήσει την ενότητα αλλά και την εξουσία της. Οι διαδηλώσεις στα κατεχόμενα, οι σποραδικές πυραυλικές επιθέσεις από τη Γάζα, που ελέγχεται από τη Χαμάς, και τα «λελογισμένα αντίποινα» του Ισραήλ φανερώνουν ότι προς το παρόν και οι δυο πλευρές διερευνούν η μια τις πραγματικές διαθέσεις της άλλης.

Για όποιον παρακολουθεί τα μηνύματα που εκπέμπει το Τελ Αβίβ, είναι φανερό ότι το Ισραήλ δηλώνει αποφασισμένο να οχυρωθεί πίσω από το «τείχος» του και να δώσει ένα «σκληρό μάθημα» σε όποιον αμφισβητήσει εμπράκτως τα κεκτημένα του. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα ενεργειακά αποθέματα της ανατολικής Μεσογείου, κάτι που εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την εκστρατεία Ερντογάν για την Ιερουσαλήμ, η οποία τον φέρνει σε πορεία σύγκρουσης με το Ισραήλ.

Η ρωσική σφήνα και ο Ερντογάν

Στη διακεκαυμένη ζώνη της Συρίας η Ρωσία αναδείχθηκε νικητής και δημιουργεί ένα νέο περιβάλλον στο κενό που άφησαν οι ΗΠΑ. Στην πράξη το Ισραήλ απέκτησε ακόμα έναν βόρειο γείτονα σε μια δύσκολη σχέση ισορροπίας που δοκιμάζεται καθημερινά στους ουρανούς πάνω από τη Συρία, αλλά και στο έδαφος.

Με τη ρωσική στρατιωτική επέμβαση, την ήττα των ανταρτών τους οποίους στήριζαν Αμερικανοί, Γάλλοι, Βρετανοί και αραβικά καθεστώτα, τη διάσωση του καθεστώτος Άσαντ -ανεξάρτητα από τη μορφή που θα έχει αυτό στο τέλος του 2018- η Μόσχα αναδείχθηκε σε ισχυρό παίκτη με δυο μεγάλες βάσεις (ναυτική και αεροπορική), χωρίς τον οποίο δεν μπορεί να διαμορφωθεί η μεταπολεμική Συρία.

Το πρόσφατο ταξίδι - αστραπή του Προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν σε Συρία, Αίγυπτο και Τουρκία αποτέλεσε μια επίδειξη των ρωσικών διαθέσεων. Τετελεσμένα δημιούργησε και η Τουρκία με την εισβολή και κατοχή ενός τμήματος της βόρειας Συρίας ανάμεσα στα «καντόνια» του Αφρίν και του Κομπάνι που ελέγχει η κουρδική πολιτοφυλακή. Τούρκοι στρατιώτες βρίσκονται επίσης στην επαρχία Ιντλίμπ (τη μοναδική που παραμένει στον έλεγχο των ανταρτών) ως «ειρηνοποιοί» στο πλαίσιο «ζωνών ασφαλείας» που συμφωνήθηκαν μεταξύ Μόσχας, Άγκυρας και Τεχεράνης με τις ΗΠΑ σε ρόλο παρατηρητή, καθώς και στο βόρειο Ιράκ.

Δεν είναι καθόλου τυχαίο το ότι οι τουρκικές στρατιωτικές περιπέτειες εκδηλώθηκαν και συνεχίζονται στα εδάφη γειτόνων όπου κατά την Άγκυρα αμφισβητείται ντε φάκτο η Συνθήκη της Λωζάννης που καθόρισε τα σύνορα της νεότερης Τουρκίας.

Το κουρδικό όνειρο

Ο κουρδικός λαός έφτασε για άλλη μια φορά στην πηγή, αλλά δεν κατάφερε να πιει νερό. Το όραμα για ένα ανεξάρτητο κουρδικό κράτος, που πήρε σάρκα και οστά στην αυτόνομη κουρδική οντότητα του βορείου Ιράκ σκόνταψε στο δημοψήφισμα της ανεξαρτησίας που οργάνωσε ο Πρόεδρος Μασούντ Μπαρζανί στα τέλη Σεπτεμβρίου αψηφώντας τις προειδοποιήσεις των ΗΠΑ και άλλων.

Με συμμετοχή που ξεπέρασε το 70% οι Κούρδοι ψήφισαν μαζικά (σχεδόν 93%) υπέρ της ανεξαρτησίας από την κεντρική κυβέρνηση της Βαγδάτης. Βρέθηκαν όμως αντιμέτωποι με τη διεθνή απομόνωση, με αξιοσημείωτη εξαίρεση το Ισραήλ.

Τις μέρες που ακολούθησαν, οι κουρδικές δυνάμεις δέχτηκαν την επίθεση του ιρακινού στρατού και αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν περιοχές όπως τα πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου του Κιρκούκ, τα οποία είχαν καταλάβει το 2014 πριν αυτά πέσουν στα χέρια του Ισλαμικού Κράτους.

Στη δύση του 2017 το νέο κύμα της κουρδικής προσφυγιάς, τα μέτρα αποκλεισμού (από την Τουρκία, το Ιράν και την κυβέρνηση της Βαγδάτης), η διαφθορά και οι εσωτερικές έριδες δημιούργησαν ένα εκρηκτικό μείγμα που ξέσπασε με επιθέσεις κατά των γραφείων των κυριότερων κομμάτων στη Σουλεϊμανίγια και σε άλλες μεγάλες πόλεις του ιρακινού Κουρδιστάν. Τώρα η κυβέρνηση της Βαγδάτης απειλεί με επέμβαση και καλεί την περιφερειακή κουρδική κυβέρνηση να μην αντιμετωπίζει με τη βία ειρηνικούς διαδηλωτές. Το μέλλον προδιαγράφεται ζοφερό.

Τράμπα πετρελαίου

Ίσως δεν υπάρχει καλύτερο παράδειγμα για τον πόλεμο συμφερόντων και τις περιστασιακές συμμαχίες στην περιοχή από τη συμφωνία που υπέγραψαν το Ιράκ και το Ιράν στις αρχές Δεκεμβρίου και αφορά -τι άλλο;- τον μαύρο χρυσό.

Βάζοντας μπροστά τις μηχανές για την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων του Κιρκούκ, που επανήλθαν στον έλεγχό της μετά την εκδίωξη των Κούρδων, η κυβέρνηση της Βαγδάτης συμφώνησε να στέλνει 60.000 βαρέλια ημερησίως στο γειτονικό Ιράν για επεξεργασία στα διυλιστήρια του Κερμανσάχ και να παραλαμβάνει «αντίστοιχης ποσότητας και ανάλογης ποιότητας» ιρανικό πετρέλαιο πολύ νοτιότερα, στα λιμάνια του Κόλπου.

Η αρχή θα γίνει με βυτιοφόρα ενώ οι δυο χώρες, που έχουν χύσει ποταμούς αιμάτων στους μεταξύ τους πολέμους στις ίδιες περιοχές, συμφώνησαν για την κατασκευή ενός ιρανο-ιρακινού αγωγού, ο οποίος θεωρητικά θα μπορούσε να αντικαταστήσει τον υπάρχοντα, από το Κιρκούκ μέσω Τουρκίας στην ανατολική Μεσόγειο.

Την ίδια ώρα ρωσικές εταιρείες πετρελαίου σχεδιάζουν μπίζνες στο ιρακινό Κουρδιστάν ενώ στο παιχνίδι του Ιράκ επανέρχεται δυναμικά η Κίνα κλείνοντας συμφωνίες με τη Βαγδάτη, που θέλει να έχει τον τελευταίο λόγο. Τα σύνορα, άλλωστε, μπορεί να κλείνουν για τους ανθρώπους, αλλά να παραμένουν ανοιχτά για το πετρέλαιο.

Όσο για τους μαχητές του Ισλαμικού Κράτους, «εξαφανίστηκαν» στην έρημο κάπου ανάμεσα στη Συρία και στο Ιράκ για να ξαναχτυπήσουν στην Ευρώπη, στην Αφρική, στις ΗΠΑ, στην Ασία.

Από τις επιθέσεις στην Κωνσταντινούπολη και την εκατόμβη του Σινά, μέχρι τις ευρωπαϊκές και αμερικανικές μητροπόλεις, οι τζιχαντιστές δηλώνουν πανταχού παρόντες αφήνοντας πίσω τους αιματηρά ίχνη, τροφοδοτώντας παράλληλα την ξενοφοβία και τον ρατσισμό με το αποκαλυπτικό όραμά τους για έναν «ιερό» πόλεμο μέχρις εσχάτων. Το είχαν δηλώσει άλλωστε ότι στόχος τους είναι να δηλητηριάσουν -άμεσα ή έμμεσα- τους εχθρούς της δήθεν μοναδικής, αληθινής πίστης.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL