Η προσαγωγή από τις αστυνομικές αρχές έντεκα βουλευτών του Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), μεταξύ των οποίων και των συμπροέδρων του κόμματος Σελαχατίν Ντεμιρτάς και Φιγκέν Γιουκσεντάγ, είναι μια πολύ αρνητική και επικίνδυνη εξέλιξη για την πολιτική ομαλότητα στην Τουρκία.
Έπειτα από το αποτυχημένο πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου η κυβέρνηση είχε θέσει τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Μέχρις ενός σημείου, ο φόβος και ο κίνδυνος της εσωτερικής απειλής, όπως αυτός εκφράστηκε μέσα από μερίδα του στρατεύματος, ήταν δικαιολογημένος. Ωστόσο, έπειτα από πέντε μήνες, η κατάσταση αναφορικά με τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών ελευθεριών, που εκφράζονται μέσα από διεθνείς συμβάσεις, τις οποίες έχει επικυρώσει και η Τουρκία, είναι ανησυχητική.
Ένα μεγάλο τμήμα των μέσων ενημέρωσης έχει τεθεί υπό κυβερνητικό έλεγχο, με αποτέλεσμα να προκύπτει ζήτημα στην ελεύθερη και πλουραλιστική ενημέρωση. Ανάλογα είναι τα προβλήματα και στον ακαδημαϊκό χώρο, αλλά και στον δημόσιο τομέα, με την καχυποψία και τον φόβο απέναντι στην κυβερνητική πολιτική να αυξάνεται ραγδαία, αλλά σιωπηρά.
Ο ρόλος των αντιπολιτευόμενων κομμάτων, του CHP και του MHP, σε όλες αυτές τις ανησυχητικές εξελίξεις είναι απογοητευτικός. Επί της ουσίας κανένα από τα δύο κόμματα, και ιδιαίτερα το ρεπουμπλικανικό CHP, δεν έχει κινητοποιηθεί αναλόγως για τη διαφύλαξη των δημοκρατικών ελευθεριών και την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Πολλοί είναι εκείνοι στο εξωτερικό, και ιδιαίτερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στους κόλπους των ευρωπαϊκών θεσμών, που θα επιθυμούσαν μια πιο ενεργή, διακριτή παρουσία του CHP στις τρέχουσες εξελίξεις στην Τουρκία. Ειδικά στο ζήτημα της ελευθερίας του Τύπου και στις διώξεις των δημοκρατικά εκλεγμένων βουλευτών του HDP, ο ρόλος της αξιωματικής αντιπολίτευσης θα έπρεπε να ήταν καθοριστικής σημασίας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από την πλευρά της εκφράζει τις έντονες ανησυχίες της για τις εξελίξεις στην Τουρκία μετά και τη μεταμεσονύχτια έφοδο των αστυνομικών αρχών στις οικίες βουλευτών του HDP. Ωστόσο και η στάση της Επιτροπής είναι προβληματική, καθότι αρκείται περισσότερο σε λόγια παρά σε συγκεκριμένες πράξεις.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει πολλάκις εκφράσει τις επιφυλάξεις του για τον τρόπο άσκησης πολιτικής εξουσίας από την κυβέρνηση του AKP, ιδιαίτερα στα ζητήματα που προαναφέραμε, ωστόσο το πρόβλημα φαίνεται να είναι ακόμη βαθύτερο. Η τουρκική κυβέρνηση και ο πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν τείνουν να ακολουθήσουν ένα μονοπάτι που οδηγεί σε περισσότερους περιορισμούς και στην de facto δημιουργία ενός ανελεύθερου πολιτεύματος ή μιας à la carte κοινοβουλευτικής δημοκρατίας.
Το ζητούμενο δεν είναι να τιμωρηθεί η τουρκική κυβέρνηση, να επιβληθούν κυρώσεις ή να «παγώσει» η ενταξιακή διαδικασία στην Ε.Ε., αλλά να εφαρμοστούν το διεθνές δίκαιο και οι δεσμεύσεις που απορρέουν από αυτό. Η τουρκική κοινωνία και όλα τα κόμματα που στάθηκαν ενάντια στην απειλή του πραξικοπήματος και της ανελευθερίας τον Ιούλιο του 2016 οφείλουν να κάνουν το ίδιο και τώρα πιέζοντας για την άμεση απελευθέρωση των βουλευτών του HDP.
* Ο Δημήτρης Παπαδημούλης είναι αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και επικεφαλής της ευρωομάδας του ΣΥΡΙΖΑ
