Δεν αποτελεί μυστικό ότι η Γερμανία θέλει να απαλλαγεί από τους μεταπολεμικούς περιορισμούς της. Αυτούς που της επέβαλαν και επέβαλε η ίδια στον εαυτό της για να μπορέσει να συμφιλιωθεί με το δύσκολο παρελθόν της και να προχωρήσει μπροστά. Τώρα θέλει να ξεφορτωθεί τη βαριά και άβολη κληρονομιά του ηττημένου. Δείχνει ότι πήρε το μάθημά της απ' την Ιστορία εκπληρώνοντας αυτοβούλως τους όρους επανένταξης της στην κοινότητα των εθνών. Είναι πια καθαρή και δεν έχει κανέναν λόγο να απολογείται.
Η επιδίωξη αυτή υποδηλώνεται συνεχώς, με κάθε τρόπο και σε κάθε ευκαιρία, σε όλη τη διάρκεια της περιόδου Μέρκελ. Η αδιαμφισβήτητη οικονομική υπεροχή της Γερμανίας στο πλαίσιο της ευρωένωσης που δικαιωματικά της επιτρέπει να παίζει κομβικό ρόλο στο διεθνές οικονομικό σύστημα, δεν "συνάδει" με το αχνό γερμανικό "αποτύπωμα" στο παγκόσμιο ισοζύγιο ισχύος. Τα πράγματα λοιπόν πρέπει ν' αλλάξουν και το Βερολίνο στέλνει ξεκάθαρο μήνυμα προς αυτή την κατεύθυνση. Το δίχως άλλο, οι ασαφείς ανησυχίες του χτες γίνονται σήμερα ξεκάθαροι φόβοι-για πολλούς εντός και εκτός Γερμανίας...
Ένα γερμανικό μέλλον
Η "Λευκή Βίβλος του 2016 για την Πολιτική Ασφάλειας και το μέλλον της Bundeswehr" (των γερμανικών ενόπλων δυνάμεων) που πρόκειται να πάρει την έγκριση της γερμανικής κυβέρνησης εντός του μήνα- και τμήματα της οποίας διέρρευσαν στον γερμανικό Τύπο στα μέσα Απριλίου-σηματοδοτεί για πολλούς αναλυτές μια νέα φάση στη διαδικασία "αναβίωσης" του γερμανικού ιμπεριαλισμού που δεν πρέπει να διαφύγει της προσοχής.
Σύμφωνα με την Süddeutsche Zeitung, η νέα βίβλος επιδιώκει να καταργήσει επί της ουσίας τους θεμελιώδεις περιορισμούς που επιβλήθηκαν στη Γερμανία μετά τις ήττες της στους δύο αιματηρούς παγκόσμιους πολέμους του περασμένου αιώνα. Οι απώτεροι στόχοι του γερμανικού κατεστημένου αθροίζονται σε ένα βασικό σχέδιο για την «ταυτότητα» του μελλοντικού γερμανικού κράτους όπου στρατός και αστυνομία προορίζονται να αποτελέσουν τους βασικούς πυλώνες του.
Τρία είναι τα βασικά σημεία - στόχοι της νέα "βίβλου": Η δυνατότητα ανάπτυξης γερμανικών ενόπλων δυνάμεων στο εσωτερικό της χώρας (θέμα-ταμπού μέχρι σήμερα) η επέκταση των γερμανικών στρατιωτικών αποστολών στο εξωτερικό δίχως την έγκριση των (μεταπολεμικών) εταίρων και συμμάχων της Γερμανίας και η περαιτέρω ενίσχυση του Bundessicherheitsrat (BSR), του Συμβουλίου Ομοσπονδιακής Ασφαλείας.
Το τελευταίο καλείται να παίξει αναβαθμισμένο ρόλο. Είναι το κυβερνητικό όργανο που ελέγχει και εγκρίνει τις εξαγωγές γερμανικού στρατιωτικού εξοπλισμού. Τα εννέα μόνιμα μέλη του είναι η καγκελάριος, ο επικεφαλής του γραφείου της, και οι υπουργοί Εξωτερικών, Άμυνας, Οικονομίας, Οικονομικών, Εσωτερικών, Δικαιοσύνης και Διεθνούς Βοήθειας. Κατά κανόνα στις συνεδριάσεις του συμμετέχει και ο γενικός επιθεωρητής του γερμανικού στρατού.
Υπό την καγκελαρία της Μέρκελ, η Γερμανία δεν αντιμετώπισε με ιδιαίτερους ενδοιασμούς τις εξαγωγές πολεμικού υλικού. Από το 2005, η κυβέρνηση του Βερολίνου έχει εγκρίνει πωλήσεις αρμάτων μάχης, πολεμικών πλοίων, μαχητικών αεροσκαφών, στρατιωτικών οχημάτων, αξίας δισεκατομμυρίων ευρώ σε αυταρχικά καθεστώτα όπως της Σαουδικής Αραβίας, του Κατάρ, της Ινδονησίας, της Αλγερίας. Έτσι, βοήθησε τη Γερμανία να μπει στην πρώτη πεντάδα των μεγαλύτερων εξαγωγέων στρατιωτικού εξοπλισμού στον κόσμο. Την περίοδο 2011-15 το μερίδιο της στη διεθνή αγορά κυμάνθηκε μεσοσταθμικά στο 4,7%, σύμφωνα με τα στοιχεία του SIPRI, του Διεθνούς Ερευνητικού Κέντρου της Στοκχόλμης για την Ειρήνη. Ο βασικός λόγος αυτής της «επιτυχίας» δεν είναι άλλος από τη μυστικότητα. Πάγια τακτική της κυβέρνησης είναι να χαρακτηρίζει «διαβαθμισμένες πληροφορίες» όλα τα συμβόλαια εξαγωγών στρατιωτικού εξοπλισμού έτσι ώστε να τα κρατά μακριά από τα ΜΜΕ και την κοινή γνώμη.
Πίσω στο παρελθόν
Η αναβάθμιση του ρόλου του BSR, πέρα από την έγκριση των εξαγωγών στρατιωτικού ενδιαφέροντος, με τους όρους που περιγράφονται στη νέα "βίβλο", αφήνει χώρο σε πολλές «ερμηνείες». Σημειωτέον, το όργανο αυτό δεν υπόκειται σε κανενός είδους κοινοβουλευτικό έλεγχο ή λογοδοσία. Οι Πράσινοι έχουν ζητήσει μάλιστα τη διάλυσή του προτείνοντας οι αποφάσεις για τις εξαγωγές πολεμικού υλικού να εγκρίνονται ομόφωνα από την κυβέρνηση και να ενημερώνεται ενδελεχώς η βουλή και η κοινή γνώμη. Επιπρόσθετα ζητούν να συσταθεί ειδική κοινοβουλευτική επιτροπή που θα μπορεί να ασκεί βέτο σε οποιοδήποτε συμβόλαιο για εξαγωγές γερμανικού οπλισμού.
Σύμφωνα με τη νέα "βίβλο", το BSR «θα ενισχυθεί ως οργανισμός που θα παρέχει στρατηγικό σχεδιασμό και έλεγχο», θα υποστηρίζεται από «μια δομή εργασίας» και «θα επεκτείνεται σε έναν δευτερεύοντα φορέα συντονισμού». Πίσω απ' αυτές τις διατυπώσεις οι αναλυτές βλέπουν προσπάθεια αλλοίωσης του μεταπολεμικού άτυπου «δόγματος» της Γερμανίας που ορίζει σαφώς την «υπεροχή της πολιτικής έναντι του στρατού». Ενσωματωμένη στο γερμανικό σύνταγμα, η πρόβλεψη αυτή αντανακλά τη μεταπολεμική βούληση να περιχαρακωθεί το τέρας του γερμανικού μιλιταρισμού έτσι ώστε η τρομακτική κληρονομιά της αυτοκρατορίας του Κάιζερ και της ναζιστικής δικτατορίας να μην μπορέσει ποτέ να νεκραναστηθεί.
Παρόμοιους φόβους, αν όχι χειρότερους, γεννά η αναφορά της "βίβλου" στη δυνατότητα ανάπτυξης στρατού στο εσωτερικό της Γερμανίας, κάτι που συνιστά θεμελιώδη απαγόρευση του Grundgesetz, του «Θεμελιώδους Νόμου»- του μεταπολεμικού γερμανικού συντάγματος. Η μόνη πρόβλεψη για ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων στο εσωτερικό της χώρας σε περίοδο ειρήνης αφορά στην περίπτωση φυσικών καταστροφών. Προβλέπεται από τους νόμους έκτακτης ανάγκης (Notstandsgesetze) που ψηφίστηκαν τον Μάιο του 1968 από την πρώτη κυβέρνηση «μεγάλου συνασπισμού» Σοσιαλδημοκρατών - Χριστιανοδημοκρατών και αποτέλεσαν την 17η συνταγματική τροπολογία. Ήταν ένα από τα «προαπαιτούμενα» των Συμμάχων για να μεταβιβάσουν την πλήρη κυριαρχία της ΟΔΓ (Δυτικής Γερμανίας) στην κυβέρνηση της Βόννης. Στο θέμα της ανάπτυξης γερμανικού στρατού στο εσωτερικό της Γερμανίας, η "βίβλος" αναφέρει συγκεκριμένα: "ο χαρακτήρας και η δυναμική των σημερινών απειλών σε ζητήματα πολιτικής ασφαλείας καθιστά αναγκαία μια περαιτέρω ανάπτυξη προκειμένου η Bundeswehr να μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά και με σαφή εντολή στην αντιμετώπιση των απειλών επί των εσωτερικών και εξωτερικών συνόρων".
Εκτός συνόρων
Πέραν της κατάργησης των εμποδίων για την χρήση του στρατού εντός της γερμανικής επικράτειας, γίνεται επίσης ιδιαίτερη μνεία στις στρατιωτικές αποστολές στο εξωτερικό, μ' έναν τρόπο που φανερώνει τις απώτερες γερμανικές επιδιώξεις: περαιτέρω χαλάρωση των υφιστάμενων νομικών περιορισμών ώστε η Γερμανία να μπορεί να επεμβαίνει στρατιωτικά παντού. "Τον τελευταίο καιρό, ο αριθμός των στρατιωτικών αναπτύξεων και αποστολών (στο εξωτερικό) έχει αυξηθεί ως αποτέλεσμα των εκκλήσεων για άμεση και συνεπή δράση. Γίνεται όμως όλο και πιο δύσκολο να διατηρηθεί το πλαίσιο ενός ολοκληρωμένου συστήματος αμοιβαίας, συλλογικής ασφάλειας", αναφέρει η "βίβλος". Η Süddeutsche Zeitung σημειώνει ότι η αναφορά αυτή "φωτογραφίζει" τις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου σύμφωνα με τις οποίες "η συμμετοχή της Bundeswehr σε στρατιωτικές αποστολές στο εξωτερικό είναι δυνατή μόνον εφόσον η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας αποτελεί μέλος ενός συστήματος αμοιβαίας, συλλογικής ασφάλειας". Η περίφημη περί "εκτός περιοχής" ετυμηγορία του Ανωτάτου Δικαστηρίου το 1994 κρίνει ως "νόμιμη την ντε φάκτο ανάπτυξη δυνάμεων της Bundeswehr σε παγκόσμιο επίπεδο στο πλαίσιο ένοπλων αποστολών, όμως μόνον ως μέρος συστημάτων συλλογικής ασφάλειας όπως ο ΟΗΕ ή το ΝΑΤΟ".
Οι απόψεις του πολιτικο-στρατιωτικού κατεστημένου του Βερολίνου διατυπώνονται ξεκάθαρα στη νέα "βίβλο": αυτοί οι περιορισμοί πρέπει να αρθούν. Η ακριβής διατύπωση στο κείμενο δεν αφήνει πολλές αμφιβολίες περί αυτού: "Όλο και περισσότερες αποστολές στο εξωτερικό αποφασίζονται μέσω της ad-hoc συνεργασίας των κρατών. Δεδομένης της περαιτέρω αύξησης των αρμοδιοτήτων της Γερμανίας στον τομέα της ασφάλειας πρέπει κανείς να μπορεί να ανταποκριθεί σε αυτές τις προκλήσεις"...
