Του Βόλφγκανγκ Μίνχαου
Ο νέος υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας, Γιάνης Βαρουφάκης είναι ένα είδος τρομερού παιδιού των πάρτι, όπως οι Πράσινοι στη δεκαετία του 1980. Ο τρόπος που αποστόμωσε τον Ολλανδό ομόλογό του Γερούν Ντάισελμπλουμ την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα είναι ήδη ένα από τα κλασικά βίντεο της κρίσης. Με μια και μοναδική πρόταση κατάργησε την τρόικα. Αυτή η αστεία ομάδα από το ΔΝΤ, την ΕΚΤ και την Κομισιόν πρέπει να διαλυθεί. Τώρα το κουπί το αναλαμβάνουν πάλι οι πολιτικοί. Και θα πρέπει να επιδείξουν την τέχνη της κωπηλασίας προς τα πίσω.
Ξέρω τον Γιάνη Βαρουφάκη εδώ και χρόνια. Κυρίως από τις αναρτήσεις στο μπλογκ του - και τις προτάσεις του για την επίλυση του ελληνικού προβλήματος. Ο τίτλος του σχεδίου του είναι «μια ταπεινή πρόταση». Κι επί της ουσίας ζητεί να αναλάβει η ΕΚΤ ένα είδος κρατικής χρηματοδότησης, για την οποία είναι πολύ δύσκολο να πείσει κανείς τους Γερμανούς.
Στο στιλ ο Βαρουφάκης είναι αντισυμβατικός και σκληρός. Κάποτε χαρακτήρισε τον Ζαν Κλοντ Τρισέ τον χειρότερο κεντρικό τραπεζίτη του κόσμου. Στο περιεχόμενο, όμως, ο Βαρουφάκης είναι απόλυτα με την πλευρά της πλειοψηφίας των Αγγλοσαξόνων οικονομολόγων. Ανεξάρτητα από το αν είναι αριστεροί ή δεξιοί, δεν ξέρω κανέναν σημαντικό οικονομολόγο που να υποστηρίζει τη γερμανική πολιτική έναντι της Ελλάδας και της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Μόνο που στη Γερμανία δεν έχουν καταλάβει πόσο απέχουν από τη διεθνή συναίνεση.
Οι Γερμανοί Αγιατολάχ της δημοσιονομικής ορθοδοξίας έχουν σταθμίσει εντελώς λάθος την πολιτική δυναμική της νομισματικής ένωσης. Όταν η οικονομική πολιτική οδηγεί σε μαζική ανεργία τότε παύουν να ισχύουν οι κανόνες και οι συμφωνίες. Όπως ο Βαρουφάκης κατήργησε την τρόικα, έτσι κι ο Ιταλός πρωθυπουργός Ματέο Ρέντζι ξεπέταξε το Δημοσιονομικό Σύμφωνο. Αλλά και η Γερμανία στο παρελθόν παραβίασε το παλιό Σύμφωνο Σταθερότητας, όταν ήθελε να επιβάλει τα εθνικά της συμφέροντα.
Χρηματοπιστωτικό σοκ
Εάν η γερμανική κυβέρνηση δεν υποχωρήσει τώρα, η Ελλάδα θα πρέπει να εγκαταλείψει το ευρώ. Σ' αυτή την περίπτωση περιμένω ένα χρηματοπιστωτικό σοκ - κατά πολύ μεγαλύτερο από αυτό που προκάλεσε η κατάρρευση της Lehman Brothers το 2008.
Και την πολιτική ευθύνη γι' αυτό θα τη φέρει η Γερμανία. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς ένας λογικός πολιτικός μπορεί να πάρει ένα τέτοιο ρίσκο. Πόσο μάλλον η Άνγκελα Μέρκελ, εκτός εάν υποτιμήσει την κατάσταση. Όπως κάνουν αυτή τη στιγμή οι Σοσιαλδημοκράτες. Ο πρόεδρος του SPD, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, κάνει μεγάλο λάθος όταν ισχυρίζεται ότι οι επιπτώσεις μιας ελληνικής εξόδου θα μπορούσαν να αντιμετωπισθούν.
Οι άμεσες απώλειες θα είναι πράγματι μικρότερες απ' ό,τι στο παρελθόν. Το πρόβλημα που υποτιμούν, όμως, ο Γκάμπριελ και οι σύμβουλοί του είναι το φαινόμενο του ντόμινο που θα προκληθεί, ακόμη και στον τομέα της πολιτικής ασφάλειας.
Πολιτική αυτοκτονία
Η Ρωσία μπορεί να είναι κι αυτή σε οικονομική κρίση, αλλά έχει αρκετούς πόρους για να χρηματοδοτήσει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ. Και τότε ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα αποκτήσει εμμέσως δικαίωμα βέτο στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ θα ήταν πολιτική αυτοκτονία για την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Είναι ενδεχομένως πιθανό, ο Βαρουφάκης και ο αρχηγός του, Αλέξης Τσίπρας, να τραβήξουν τόσο το σκοινί, ώστε μια ελληνική έξοδος να είναι αναπόφευκτη. Αλλά λόγω της ιδεολογικής υπερφόρτωσης, οι Γερμανοί θα ακούν με το σταγονόμετρο την αλήθεια.
Ωστόσο, η διαπραγματευτική θέση των Ελλήνων είναι κάθε άλλο παρά αδύναμη. Θα μπορούσαν χωρίς να ρωτήσουν τη Μέρκελ να επιβάλουν τις πολιτικές υποσχέσεις τους- το τέλος της τρόικας, ένα πρόγραμμα ενίσχυσης της εργασίας και υψηλότερους μισθούς. Και μετά να απαιτήσουν ένα νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης.
Τα χρέη δεν θα αποπληρωθούν έτσι κι αλλιώς
Αντίθετα, η διάσκεψη για το χρέος που ζητεί ο Βαρουφάκης για την ώρα δεν πρόκειται να γίνει. Σε τελική ανάλυση δεν είναι τόσο σημαντική. Τα ελληνικά δάνεια δεν πρόκειται ούτως ή άλλως να αποπληρωθούν. Θα παραμείνουν στα χαρτιά ως ένα είδος αφιερώματος σε κούφιες αρχές. Και κάποτε θα διαγραφούν.
Αλλά και ως έχουν σήμερα, το κόστος εξυπηρέτησής τους είναι περιορισμένο. Μικρότερο από το αντίστοιχο της Ιταλίας. Και μπορεί να γίνει ακόμη μικρότερο. Σ' αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσε να υπάρξει ένας συμβιβασμός: Η τρόικα τελειώνει. Η λιτότητα τελειώνει. Και το ευρώ μένει.
