Λίγοι άνθρωποι στη μεταπολεμική Γερμανία έχουν αφήσει τόσο βαθιά τη σφραγίδα τους στην κοινωνία όσο η Άλις Σβάρτσερ, το «εικόνισμα» του φεμινισμού. Χάρη στις δημόσιες παρεμβάσεις της 70χρονης εκδότριας του θρυλικού φεμινιστικού περιοδικού «Έμμα», άλλαξε ο τρόπος που βλέπουν οι Γερμανίδες τον εαυτό τους. Η μαχητική δημοσιογράφος και ακτιβίστρια συνέβαλε τα μέγιστα στο να σπάσει η σκληρή συντηρητική κρούστα της γερμανικής κοινωνίας, στο να μη θεωρείται πλέον από όλους έγκλημα η έκτρωση, στο να διεκδικούν όλο και περισσότερες γυναίκες το δικαίωμα στο σώμα τους, στο μυαλό τους, στη ζωή τους.
Η Σβάρτσερ ποτέ δεν ήταν συμπαθής. Είχε εκατομμύρια εχθρούς, ήξερε καλά να τους «κουρδίζει», αλλά κατάφερε να κερδίσει και τον σεβασμό τους. Κάποιες απόψεις της ήταν ενίοτε αμφιλεγόμενες και για τις φεμινίστριες, καμία ωστόσο δεν είχε διανοηθεί να αμφισβητήσει την προσφορά της Σβάρτσερ στο κίνημα.
Όλα αυτά μέχρι την περασμένη Κυριακή, που έσκασε σαν βόμβα ένα δίστηλο στο περιοδικό Der Spiegel, σύμφωνα με το οποίο η Σβάρτσερ είχε επί δεκαετίες καταθέσεις στην Ελβετία, για τους τόκους των οποίων δεν πλήρωνε φόρους. Μόλις πέρσι κατήγγειλε τον εαυτό της, πλήρωσε τους φόρους και τα πρόστιμα και έκλεισε το λογαριασμό.
Η αποκάλυψη του Spiegel προκάλεσε τεράστια απογοήτευση όχι μόνο στο πιστό κοινό της Σβάρτσερ, αλλά και σε όλους αυτούς που την έβλεπαν ως μια φωνή της συλλογικής συνείδησης, ακόμη κι αν διαφωνούσαν μαζί της. Επιτρέπεται ένας άνθρωπος που επί δεκαετίες δίνει ηθικές μάχες να έχει χαλαρή φορολογική ηθική;
Η υπερασπιστική γραμμή της ίδιας της Σβάρτσερ ήταν ότι δεν είχε μέχρι πρόσφατα συναίσθηση της βαρύτητας του αδικήματος της φοροδιαφυγής κι όταν την απέκτησε έδειξε έμπρακτη μεταμέλεια. Και δη χωρίς να την... ενοχλήσει η εφορία. Παράλληλα επιτέθηκε στο Spiegel για τον διασυρμό που της επεφύλαξε - και για παραβίαση του φορολογικού απορρήτου.
Να σημειωθεί ότι πολλά μέσα ενημέρωσης είχαν πρόσβαση στον φάκελο της Σβάρτσερ, αλλά επέλεξαν να μην βγάλουν το θέμα, αφού είχε ήδη πληρώσει για τις φορολογικές αμαρτίες της.
Η συζήτηση στον γερμανικό Τύπο, τώρα, είναι εάν η δημοσιοποίηση των στοιχείων διάσημων μετανοημένων παραβατών λειτουργεί στην κατεύθυνση της αποτροπής της φοροδιαφυγής ή όχι. Κάποιοι λένε ότι η αποκάλυψη της υπόθεσης Σβάρτσερ -που βρήκε αυτοβούλως τον δρόμο προς τη νομιμότητα- θα έχει ως αποτέλεσμα να μην ακολουθήσουν άλλοι το παράδειγμά της και να συνεχίσουν να φοροδιαφεύγουν. Κάποιοι άλλοι υπενθυμίζουν ότι από τότε που ξεκίνησαν οι δημόσιοι διασυρμοί, δεκάδες χιλιάδες φοροφυγάδες έσπευσαν να πληρώσουν. Πάντως, είτε έτσι είτε αλλιώς, το «εικόνισμα» του γερμανικού φεμινισμού μαύρισε.
