Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Σποραδικές νεφώσεις
18 °C
16.2°C18.8°C
2 BF 62%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
13.1°C17.3°C
2 BF 63%
ΠΑΤΡΑ
Αυξημένες νεφώσεις
15 °C
14.9°C16.0°C
0 BF 80%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
18 °C
17.8°C18.3°C
4 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Σποραδικές νεφώσεις
15 °C
14.5°C15.7°C
0 BF 67%
SUEDDEUTSCHE ZEITUNG / Πέρα από τον Πούτιν
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

SUEDDEUTSCHE ZEITUNG / Πέρα από τον Πούτιν

Οι διαδηλωτές στην Ουκρανία ελπίζουν σε μια πιο στενή σχέση της χώρας τους με την Ευρώπη. Αλλά αυτή μπορεί να υπάρξει μόνο εάν η Ευρωπαϊκή Ένωση επιτέλους ασχοληθεί με το πραγματικό πρόβλημα της Ostpolitik: Τι θα κάνει με τη Ρωσία; Η Γερμανία έχει την υποχρέωση να σχεδιάσει μια στρατηγική. Αλλά, για να τα καταφέρει, πρέπει να ξεπεράσει την παραδοσιακή διαφορετική αντίληψη σε σχέση με τη Μόσχα μεταξύ των κομμάτων του μεγάλου συνασπισμού.

Του Στέφαν Κορνέλιους

Την επόμενη εβδομάδα, οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της Ευρωπαϊκής Ένωσης θέλουν να επανεξετάσουν την κοινή εξωτερική πολιτική τους. Εάν πάρουν αυτή τη διαδικασία στα σοβαρά, τότε μπορεί να διαρκέσει πολύ. Η Ε.Ε. γνωρίζει ότι δίνει μια άθλια εικόνα, όταν αντιμετωπίζει τρίτα κράτη.

Αντί να αναλύσουν τα λάθη τους, οι ηγέτες της Ε.Ε. θα πρέπει να χρησιμοποιήσουν τον χρόνο τους και να στραφούν στο πιο πιεστικό πρόβλημα στα σύνορά τους - την Ουκρανία. Η Ε.Ε. έχει το δικό της μερίδιο ευθύνης σ' αυτή την κρίση. Η διαμαρτυρία στους δρόμους του Κιέβου ξεκίνησε από την απογοήτευση των ανθρώπων που είχαν ελπίσει σε μια στενότερη σχέση με την Ευρώπη. Αυτή δεν θα υπάρξει, όμως, για όσο χρονικό διάστημα το πραγματικό πρόβλημα της ευρωπαϊκής Ostpolitik παραμένει άλυτο: τι να κάνει με τη Ρωσία; Και χωρίς το ισχυρότερο μέλος της Ε.Ε., τη Γερμανία, το ερώτημα δεν μπορεί να απαντηθεί.

Η γερμανική πολιτική είναι παραδοσιακά διχασμένη απέναντι στη Ρωσία. Με απλά λόγια: από τη μία πλευρά είναι η φράξια των υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των επικριτών του συστήματος, η οποία έχει ξεγράψει την πιθανότητα συνεννόησης με τον Βλαντίμιρ Πούτιν και αντιμετωπίζει τον Ρώσο πρόεδρο με σκληρότητα, επιδιώκει την απομόνωσή του. Από την άλλη πλευρά είναι οι ορθολογιστές και οι μερκαντιλιστές, που βλέπουν τη Ρωσία ως μια σημαντική αγορά και ως έναν πολιτικό κολοσσό με τεράστια εσωτερικά προβλήματα, τον οποίο μπορούν να χειριστούν.

Πώς μεταφράζονται οι δύο αυτές πλευρές στον μεγάλο συνασπισμό του Βερολίνου; Από τη μία πλευρά είναι η Άνγκελα Μέρκελ, από την άλλη πλευρά ο Φρανκ Βάλτερ Στάινμαϊερ. Από την επόμενη Τρίτη η κόντρα θα μπορούσε να είναι καγκελάριος εναντίον στον υπουργό Εξωτερικών.

Η εικόνα είναι απλή, αλλά όχι εντελώς σωστή. Κι όμως, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια σύγκρουση στη γερμανική εξωτερική πολιτική σε ένα βασικό ζήτημα, το οποίο δεν αντιμετωπίζει η κυβερνητική συμφωνία.

Η Άνγκελα Μέρκελ έχει σχεδόν ξεγράψει τον Πούτιν. Ο Ρώσος πρόεδρος την αντιμετώπισε ώς τώρα σαν ένας αιώνιος παίκτης της εξουσίας, για τον οποίο υπάρχει μόνο η νίκη ή η ήττα. Ο Πούτιν βλέπει κάθε πρόβλημα σαν μονομαχία. Για τη Μέρκελ, που σκέφτεται κυρίως τι είδους συμβιβασμό μπορεί κάθε φορά να κάνει, η στάση αυτή είναι απαράδεκτη. Στην πιο πρόσφατη συνάντησή τους στην Αγία Πετρούπολη, με την ευκαιρία μιας έκθεσης ζωγραφικής, η Μέρκελ του κατέφερε μια ήττα. Η καγκελάριος δεν αγαπάει τις μονομαχίες. Αλλά ούτε μπορεί να ανεχθεί το στιλ του Πούτιν.

Ο Στάινμαϊερ, από την πλευρά του, δεν είναι πραγματικά ο άνθρωπος που καταλαβαίνει και γουστάρει τον Πούτιν, όπως κάποτε ο Γκέρχαρντ Σρέντερ. Όταν ήταν υπουργός Εξωτερικών, μάλιστα, είχε ποντάρει στο άλογο του τότε προέδρου Ντιμίτρι Μεντβέντεφ. Έκτοτε η εικόνα του για τη Ρωσία πρέπει να άλλαξε, όπως ακριβώς άλλαξε ο συσχετισμός δυνάμεων στη Μόσχα. Είναι δύσκολο να μην αντιληφθεί κανείς τη μεταμόρφωση του Πούτιν σε αυταρχικό ηγέτη.

Η κυβέρνηση Μέρκελ νούμερο τρία θα πρέπει να ξανασκεφτεί τη στάση της έναντι της Ρωσίας, υπό το φως των νέων δεδομένων. Πρώτον, η μουσική παίζει τώρα στη Γερμανία. Η υπόλοιπη Ευρώπη αναμένει -σχεδόν απαιτεί- από το Βερολίνο να σχεδιάσει μια στρατηγική αναφορικά με τη Ρωσία για ολόκληρη την Ε.Ε. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ μπορεί να εκτόξευσε στο Κίεβο μερικές απειλές για κυρώσεις, στην περίπτωση που βγάλει η ουκρανική κυβέρνηση τον στρατό στον δρόμο για να διαλύσει τους διαδηλωτές, αλλά πολύ ευχαρίστως παραδίνει το προβάδισμα στους Γερμανούς.

Δεύτερον, η εξάρτηση έχει αντιστραφεί. Η επιρροή της Ρωσίας στη Δύση μειώνεται. Η ανάγκη της πυραυλικής άμυνας χάνει τη σημασία της όσο εξομαλύνονται οι σχέσεις των ΗΠΑ με το Ιράν. Δύσκολα μπορεί, λοιπόν, η Ρωσία να σχεδιάσει την πολιτική της αντιμαχόμενη τα σχέδια για την πυραυλική άμυνα στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Το ΝΑΤΟ δεν είναι πλέον το προτιμώμενο όχημα για τη σύνδεση της Ουκρανίας ή της Γεωργίας με τη Δύση. Οπότε, δεν μπορεί να είναι πλέον ο εχθρός. Ο νέος εχθρός θα πρέπει να γίνει τώρα η Ευρωπαϊκή Ένωση με την πολιτική της γειτονιά της. Όμως, η Ε.Ε. είναι λιγότερο ευάλωτη, διότι πάνω απ' όλα είναι η Ρωσία αυτή η οποία επωφελείται από τις εισαγωγές και ελπίζει σε δυτική τεχνολογική βοήθεια.

Τρίτον, αλλάζει ο συσχετισμός δυνάμεων κυρίως σε σχέση με το φυσικό αέριο και το πετρέλαιο. Η Γερμανία υποχώρησε στις επιταγές της επιτροπής ανταγωνισμού της Κομισιόν, μείωσε την εξάρτησή της από ρωσική κρατική εταιρεία αερίου Gazprom και ανοίχτηκε -όπως και οι γείτονές μας στην Ευρώπη- σε άλλες πηγές εφοδιασμού. Σ' αυτό έρχεται να προστεθεί η μείωση των τιμών του φυσικού αερίου, αφενός λόγω της εξόρυξης σχιστολιθικού φυσικού αερίου στις ΗΠΑ, αφετέρου εξαιτίας των τεράστιων στρατηγικών λαθών των Ρώσων παραγωγών στην πολιτική τους στην αγορά ενέργειας. Ο Πούτιν, ο οποίος έκανε κάποτε τη διδακτορική του διατριβή στην κρατική οικονομία των πρώτων υλών, χάνει έτσι τον πιο αποτελεσματικό μοχλό της.

Για μια νέα πολιτική απέναντι στη Ρωσία, υπάρχουν, ως εκ τούτου, πολλές νέες επιλογές. Για να σχεδιαστούν, ωστόσο, θα πρέπει να ξεπεράσουν τη ρωσική βεντέτα τους η Μέρκελ και ο Στάινμαϊερ, να αναγνωρίσουν ότι υπάρχει και μια Ρωσία πέρα από τον Πούτιν και να τη χρησιμοποιήσουν: η Ρωσία της αντιπολίτευσης, της κοινωνίας των πολιτών, των κινημάτων. Θα μπορούσαν, για παράδειγμα, να χρησιμοποιήσουν τις επιχειρηματικές επαφές και να ικανοποιήσουν τα συμφέροντα της Ρωσίας - ζητώντας για αντάλλαγμα περισσότερη δικαιοσύνη και αξιοπιστία. Οι γείτονες της Ρωσίας αναζητούν νέους συμμάχους και ακόμη κι ένας Βίκτορ Γιανουκόβιτς στην Ουκρανία δεν μπορεί επ' άπειρον να στηρίζεται στη δύναμη της ολιγαρχίας του.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL