Πριν από μερικές ημέρες η υπαρξιακή απειλή της πανδημίας και ο φόβος ότι η βαθιά οικονομική κρίση που την ακολουθεί θα μπορούσαν να μετατρέψουν τις ανεπτυγμένες χώρες του κόσμου σε καταρρέοντα κράτη με εξασθενημένους θεσμούς, διοικητική αποδιοργάνωση και κοινωνική αποσύνθεση κινητοποίησε τους ηγέτες της ομάδας των G20.
Μπροστά στην απειλή να δουν τις χώρες τους ανίκανες να παράσχουν τις βασικές λειτουργίες του κράτους -Υγεία, Παιδεία, ασφάλεια, διακυβέρνηση- λόγω οικονομικής κατάρρευσης και ακραίας φτώχειας, αποφάσισαν να ενισχύσουν τις οικονομίες τους με πέντε τρισεκατομμύρια δολάρια.
Προχθές το Κοινοβούλιο της Ουγγαρίας ενέκρινε τον αμφιλεγόμενο νόμο που επιτρέπει στον πρωθυπουργό Βίκτορ Όρμπαν να κυβερνά με διατάγματα και να παρατείνει για όσο θέλει την κατάσταση έκτακτης ανάγκης στη χώρα με πρόσχημα την πανδημία. «Ο κορωνοϊός μολύνει τώρα και τη δημοκρατία στην Ευρώπη» σχολίασε δηκτικά ο «Guardian», ενώ ευρωπαϊκοί και διεθνείς θεσμοί στιγμάτισαν την εκτροπή αυτή.
Χθες, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες με μια δραματική προειδοποίησή του -που ήταν παράλληλα και επείγουσα έκκληση για κοινή δράση- συγκεκριμενοποίησε την απορρέουσα απειλή για ολόκληρο τον κόσμο:
Η πανδημία του νέου κορωνοϊού είναι η χειρότερη κρίση που έχει αντιμετωπίσει ποτέ η υφήλιος μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν πρόκειται μόνον για μια απειλή δημόσιας Υγείας ή για έναν οικονομικό κίνδυνο. Η συνεπακόλουθη αστάθεια στο διεθνές σύστημα μπορεί να γίνει η θρυαλλίδα που θα πυροδοτήσει περισσότερους πολέμους σ’ έναν ακόμη πιο επικίνδυνο και απρόβλεπτο μελλοντικό κόσμο.
Μιλώντας στην έδρα του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη και δίνοντας στη δημοσιότητα την έκθεση του Οργανισμού για τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, ο Γκουτέρες υπογράμμισε πως «ο νέος κορωνοϊός επιτίθεται στον πυρήνα των κοινωνιών αφαιρώντας ζωές και πλήττοντας τα βιοποριστικά μέσα των ανθρώπων».
Ο ΟΗΕ εκτιμά ότι εξαιτίας της πανδημίας θα μπορούσαν να χαθούν έως και 25 εκατομμύρια θέσεις εργασίας παγκοσμίως. Την ίδια ώρα η εξάπλωση του Covid-19 έχει αποτέλεσμα τον περιορισμό έως και κατά 40% της ροής των άμεσων ξένων επενδύσεων, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τις ευάλωτες οικονομίες των λιγότερο ανεπτυγμένων χωρών που προσπαθούν να ξεφύγουν από τη φτώχεια.
Η πανδημία είναι η μεγαλύτερη κοινή δοκιμασία από τότε που ιδρύθηκαν τα Ηνωμένα Έθνη πριν από 75 χρόνια, μέσα στους καπνούς και τα ερείπια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, σημείωσε ο γενικός γραμματέας απευθύνοντας έκκληση στη διεθνή κοινότητα «για άμεση συντονισμένη αντίδραση με στόχο τον περιορισμό και τον τερματισμό της πανδημίας».
Ο Γκουτέρες έστειλε ένα ακόμη μήνυμα στις πλούσιες χώρες: Μην αφήσετε στην τύχη τους τούς φτωχούς του κόσμου μπροστά σε αυτή την υπαρξιακή απειλή για την ανθρωπότητα, «διαφορετικά θα ζήσουμε τον εφιάλτη μιας διασποράς της αρρώστιας που θα θυμίζει πυρκαγιά σε δάσος».
Ανάλογο ήταν το μήνυμα που έστειλαν χθες και οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε κυβερνήσεις και ιθύνοντες για τη δεινή θέση των απάτριδων μπροστά στην πανδημία. Τους κάλεσαν να διασφαλίσουν ότι θα τους προσφερθεί δωρεάν ιατρική περίθαλψη αν αρρωστήσουν, χωρίς την απειλή της σύλληψης και κράτησης.
Εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο δεν θα μπορέσουν να τύχουν περίθαλψης αν νοσήσουν από τον νέο κορωνοϊό καθότι στερούνται εθνικότητας με αποτέλεσμα περαιτέρω εξάπλωση της επιδημίας. «Τα συστήματα Υγείας βασίζονται όλα στην εθνικότητα. Αν είσαι άπατρις, είσαι αόρατος για το κράτος, αλλά δεν είσαι αόρατος για τον ιό» σημείωσε χαρακτηριστικά ο Τζόσουα Καστελίνο, εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης Minority Rights Group International.
Εκρηκτικό κοκτέιλ
Είναι αυτονόητο ότι οι ευρύτερες επιπτώσεις της πανδημίας στη δημόσια Υγεία και την οικονομία θα μπορούσαν να μετατραπούν σ’ ένα εκρηκτικό κοκτέιλ. «Ο συνδυασμός αυτών των δύο παραγόντων και ο κίνδυνος αυξημένης αστάθειας, αύξησης της βίας και των συγκρούσεων καθιστούν αυτή την κρίση τη μεγαλύτερη πρόκληση μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο» επανέλαβε ο Γκουτέρες.
«Αυτή η κρίση απαιτεί την ισχυρότερη και αποτελεσματικότερη αντίδραση όλων μας, θα μπορέσει να ξεπεραστεί μόνον μέσα από την αλληλεγγύη και τη συνένωση εγκαταλείποντας πολιτικά παιχνίδια και κατανοώντας ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται σε κίνδυνο» πρόσθεσε ο γενικός γραμματέας.
Όμως, δυστυχώς, η αλληλεγγύη παραμένει ακόμη ένα ζητούμενο για τη διεθνή κοινότητα. Οι πρόσθετες κυρώσεις που επέβαλε πρόσφατα ο Τραμπ στο Ιράν, την ώρα που η χώρα δοκιμάζεται σκληρά από την επέλαση του φονικού ιού, αποτελούν το πιο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα της «χαμένης τιμής» της διεθνούς αλληλεγγύης.
«Απέχουμε πολύ από το να έχουμε ένα παγκόσμιο σύστημα που θα βοηθήσει τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες να αντιμετωπίσουν την πανδημία, ενώ παράλληλα υπόκεινται στις δραματικές συνέπειες της απώλειας θέσεων εργασίας, της εξαφάνισης των μικρών επιχειρήσεων και του τερματισμού του άτυπου εμπορίου. Κινούμαστε αργά προς τη σωστή κατεύθυνση, αλλά πρέπει να επιταχύνουμε και να κάνουμε περισσότερα εάν θέλουμε να νικήσουμε τον ιό και να υποστηρίξουμε τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη» τόνισε ο Γκουτέρες.
Τα Ηνωμένα Έθνη δημιούργησαν ήδη ένα νέο ταμείο για τις λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες μετά την έκκλησή τους την περασμένη εβδομάδα για δωρεές προς εκείνες που δίνουν μάχη με τη φτώχεια κι όσες πλήττονται από πολέμους.
Πέρα από την παραδοσιακή βοήθεια των πλούσιων χωρών «πρέπει να βρούμε καινοτόμα χρηματοδοτικά μέσα που θα δημιουργήσουν μηχανισμούς ώστε οι λιγότερο ανεπτυγμένες χώρες να μπορέσουν να αντιμετωπίσουν την κρίση. Διαφορετικά η πανδημία μπορεί να γίνει μπούμερανγκ για τις πλούσιες χώρες, ειδικά μέσω της Αφρικής, προκαλώντας εκατομμύρια θανάτους» προειδοποίησε ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ.
