Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.5°C19.6°C
3 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
13.5°C17.7°C
1 BF 73%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
16 °C
14.8°C18.0°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
16.3°C16.3°C
1 BF 65%
«Ανοσία της αγέλης» / «Ανοσία της αγέλης»: Πολιτική και όχι επιστημονική η στρατηγική του Μπόρις Τζόνσον
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

«Ανοσία της αγέλης» / «Ανοσία της αγέλης»: Πολιτική και όχι επιστημονική η στρατηγική του Μπόρις Τζόνσον

Του Άρη Κατζουράκη*

Μέσα στην πρωτόγνωρη παγκόσμια συγκυρία που έχει προκύψει από τον ιό που προκαλεί το Covid-19, το Ηνωμένο Βασίλειο πρωτοτυπεί με έναν επικίνδυνο τρόπο. Προς το τέλος της προηγούμενη εβδομάδας, κατέστη σαφές ότι η κυβέρνηση, με τη στήριξη των επιστημονικών συμβούλων της, ακολούθησε μια τακτική που πολλοί ονόμαζαν «ανοσία της αγέλης». Αυτή η έννοια έχει ως βάση την ιδέα ότι καθώς ο ιός περνάει μέσα από τον πληθυσμό και οι νοσούντες αναπτύσσουν ανοσία, σιγά-σιγά ο πληθυσμός χτίζει ανθεκτικότητα στον ιό. Κατά συνέπεια, μετά από ένα σημείο που θα έχουν νοσήσει πολλοί, ο ρυθμός πολλαπλασιασμού του ιού σιγά-σιγά θα μειωθεί, επειδή οι περιπτώσεις που οι μεταδόσεις του ιού θα χτυπάνε ανθεκτικά άτομα θα αυξάνονται συνεχώς. Άρα, μετά από κάποιο σημείο, η νόσος θα βρεθεί υπό έλεγχο και ένα μέρος του πληθυσμού θα προστατευθεί. Ποιο το πρόβλημα; Για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, θα χρειαστεί να πεθάνουν πάρα πολλοί άνθρωποι.

Όπως είπε και ο Sir Patrick Vallance, εκατομμύρια Βρετανοί θα χρειαστεί να νοσήσουν για να επιτευχθεί αυτό. Κατά συνέπεια, θα πέθαιναν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι, ίσως κοντά στο μισό εκατομμύριο.

Μαλθουσιανή τακτική

Ίσως δεν θα έπρεπε να μας προκαλεί εντύπωση ότι μια κυβέρνηση που είναι επιρρεπής στο να συμβουλεύεται ευγονιστές σε θέματα που αφορούν την εκπαίδευση, θα σκεφτόταν σοβαρά να ακολουθήσει αυτή τη Μαλθουσιανή τακτική όσον αφορά την πανδημία του Covid-19 και το θέμα της διαχείρισης του πληθυσμού. Αυτό που προκάλεσε μεγαλύτερη εντύπωση ήταν το γεγονός ότι ένα μεγάλο μέρος της επιστημονικής κοινότητας του Ηνωμένου Βασιλείου και των πανεπιστημίων, που γενικώς εφαρμόζουν τυφλά τις οδηγίες της κυβέρνησης σε αυτό το θέμα (παρά τη μεγάλη αυτοδιοίκηση και αυτοδιαχείριση που τους προσφέρει η νομοθεσία), ήταν σιωπηλοί σε αυτό το θέμα.

Αυτό άρχισε να αλλάζει το προηγούμενοι Σαββατοκύριακο, με μια σειρά από δημόσιες επιστολές, μία εκ των οποίων έγραψα και εγώ, που κατέκριναν την κυβερνητική στρατηγική σε αυτό το θέμα. Θα προσθέσω μια σημείωση όσον αφορά την ειδικότητα μου: Δεν είμαι επιδημιολόγος ή γιατρός, και σίγουρα καλό θα ήταν γενικώς να ακούμε αυτές τις ομάδες ειδικών σε θέματα που αφορούν τον Covid-19.

Εγώ προσωπικά είμαι εξελικτικός βιολόγος και έχω περάσει πάνω από 20 χρόνια μελετώντας τους ιούς. Μπορεί να μην είναι επιδημιολόγος, όμως γνωρίζω αρκετά για τους ιούς για να ξέρω τα προβλήματα της στρατηγικής αυτής. Θα μπορούσε να λειτουργήσει η ιδέα της «ανοσίας της αγέλης», έστω κι αν ξεχνούσαμε για μια στιγμή τα προφανή προβλήματα ηθικής και τους αβάσταχτους αριθμούς θανάτων που θα προκαλούσε; Δεν ξέρουμε αρκετά για τη βιολογία του Covid-19 για να γνωρίζουμε ότι θα μπορούσε να δουλέψει.

O Covid-19 δεν είναι γρίπη

O Covid-19 δεν είναι γρίπη και τα μοντέλα και οι υποθέσεις πάνω στις οποίες έχει χτιστεί αυτή η στρατηγική είναι βασισμένα στη γρίπη. Η γρίπη είναι εποχιακή και τα μοντέλα αυτά προϋποθέτουν ότι και ο Covid-19 θα λειτουργήσει με τον ίδιο τρόπο.

Δεν γνωρίζουμε ότι αυτό θα συμβεί. Δεν γνωρίζουμε ότι οι νεότεροι, που δεν εμφανίζουν συμπτώματα τόσο συχνά, είναι φορείς ή όχι. Και το πιο σημαντικό από όλα σε σχέση με την ανοσία της αγέλης: δεν γνωρίζουμε καν αν ο Covid-19 προκαλεί ανοσία η οποία διαρκεί. Και αν δεν το κάνει αυτό, τότε, παρά τους θανάτους που θα προέκυπταν από αυτή τη στρατηγική, δεν θα πετυχαίναμε και πλήγμα στην εξάπλωσή του. Άρα δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα ότι η στρατηγική της κυβέρνησης θα μπορούσε να δουλέψει και καμία υποστήριξη με βάση επιχειρήματα που βασίζονται στη δημόσια υγεία ή στην ηθική. Η μόνη λύση είναι τα μέτρα κοινωνικής αποστασιοποίησης που εφαρμόζονται σε όλες τις άλλες χώρες που πάσχουν από τον  Covid-19, ένα μάθημα που μας γίνεται αυτή τη στιγμή με την τραγική εμπειρία αυτού του ιού παγκοσμίως. Η στρατηγική του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν μια πολιτική επιλογή, όχι μια επιλογή που καθοδηγούνταν από αυτά που γνωρίζουμε για τη βιολογία του ιού.

Τη Δευτέρα της εβδομάδας που πέρασε, συνέβησαν δύο πολύ ελπιδοφόρα πράγματα. Δημοσιεύθηκε μια μελέτη του Imperial College London, η οποία έδειχνε ότι η αρχική στρατηγική δεν θα μπορούσε να δουλέψει και πρότεινε μια εναλλακτική η οποία έμοιαζε περισσότερο με τις στρατηγικές που ακολουθούν οι άλλες χώρες.

Η μελέτη αυτή προέκυψε από μια μεγάλη μερίδα επιδημιολόγων που έχουν παραδοσιακή σχέση με τις κυβερνήσεις του Ηνωμένου Βασιλείου και κατά συνέπεια, την ίδια μέρα, ο αρμόδιος υπουργός Matt Hancock δήλωσε ξεκάθαρα ότι η «ανοσία αγέλης» δεν είναι κυβερνητική πολιτική αυτή τη στιγμή. Αυτό ήταν μια ξεκάθαρη στροφή 180 μοιρών στο μήνυμα της κυβέρνησης και ίσως, ελπίζουμε, και στην πολιτική. Αλλά για να μιλήσουμε για μια ξεκάθαρη αλλαγή της πολιτικής, πρέπει επίσης να μιλάμε και για ξεκάθαρα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί και εφαρμοστεί. Όπως γνωρίζουμε, ο ιός αυτός πολλαπλασιάζεται ραγδαία και κάθε μέρα είναι σημαντική στην αντιμετώπισή του.

Ετοιμαζόμαστε για μια τραγωδία

Δυστυχώς, αυτή τη στιγμή δεν μοιάζει να είναι διατεθειμένο το Ηνωμένο Βασίλειο να εκτελέσει την απαιτούμενη πολιτική με τον ρυθμό που χρειάζεται.

Έχουμε τον έβδομο υψηλότερο αριθμό σε θανάτους απ’ τον Covid-19 στον κόσμο, παρά την πρώιμη φάση της επιδημίας στην οποία βρισκόμαστε, με περισσότερους θανάτους από τη Νότια Κορέα, η οποία τον αντιμετώπισε πολύ πιο νωρίς αλλά και πολύ πιο αποφασιστικά. Είμαστε μία με δύο εβδομάδες πίσω από τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες στο πού βρισκόμαστε στην εξέλιξη της νόσου και άρα ετοιμαζόμαστε για μια τραγωδία αν δεν αλλάξει κάτι σύντομα. Μέχρι στιγμής, το μόνο που έχει συμβεί είναι ότι την Τετάρτη, μετά από πολλή πίεση, ανακοίνωσε η κυβέρνηση ότι θα κλείσει τα σχολεία - αλλά όχι άμεσα, «από Δευτέρα». Είναι αδιανόητο για εμένα ότι αυτό το αυτονόητο μέτρο δεν έχει ληφθεί ακόμα.

Άκουγα σήμερα στο ραδιόφωνο τον βασικό ιατρικό σύμβουλο της κυβέρνησης να λέει με χαρακτηριστικό εγγλέζικο φλέγμα ότι πρέπει οι άνθρωποι να ακολουθήσουν τις συστάσεις του και να ακολουθήσουν από μόνοι τους κοινωνική απομόνωση. Αν το κάνουν αυτό από μόνοι τους, δεδομένου τού ότι δεν έχουν πληφθεί μέτρα που να το επιβάλουν αυτό, τότε θα μειωθεί ο αριθμός των περιστατικών και των θανάτων. Αν όχι, τότε έχουμε πρόβλημα. Χρειάζομαι μια χειροπιαστή ένδειξη για να πειστώ ότι η στρατηγική της κυβέρνησης δεν είναι απλώς να επιτρέψει σε ένα τεράστιο μέρος του πληθυσμού να μολυνθεί ανεξέλεγκτα.

* Ο Άρης Κατζουράκης είναι καθηγητής Εξέλιξης και Γονιδιωματικής, Τμήμα Ζωολογίας, Πανεπιστήμιο Οξφόρδης

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL