Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
10.6°C16.5°C
1 BF 70%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
13 °C
11.1°C14.9°C
2 BF 67%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
8.0°C14.4°C
2 BF 65%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
13 °C
12.8°C14.1°C
2 BF 82%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
5 °C
4.9°C11.8°C
0 BF 100%
Financial Times / Η ιδεολογία του Σάντερς κερδίζει ακόμη και όταν αυτός χάνει
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Financial Times / Η ιδεολογία του Σάντερς κερδίζει ακόμη και όταν αυτός χάνει

Του Τζανάν Γκανές

Πέρασαν οκτώ χρόνια από τότε που ο Μιτ Ρόμνεϊ εξέφραζε την απογοήτευσή του σχεδόν για τους μισούς Αμερικανούς. Το 40% είναι “εξαρτημένοι από το κράτος”, έλεγε ο τότε υποψήφιος για το χρίσμα των Ρεπουμπλικανών σε δηλώσεις του που διέρρευσαν στα ΜΜΕ, “θεωρώντας τους εαυτούς τους θύματα”. Πιστεύουν ότι “δικαιούνται” ιατρική περίθαλψη, στέγη και τροφή, πρόσθετε.

Τη Δευτέρα ο κ. Ρόμνεϊ κάλεσε την κυβέρνηση να πληρώσει 1.000 δολάρια σε κάθε Αμερικανό ενήλικο. Πέρα απ’ αυτό, ο γερουσιαστής θέλησε επίσης να βοηθήσει τη μαστιζόμενη από τον κορωνοϊό οικονομία με περισσότερες αμειβόμενες άδειες, επιδόματα ανεργίας και προγράμματα παροχής τροφίμων. Το άλλοτε αυστηρό γεράκι των ομοσπονδιακών προϋπολογισμών δεν θα μπορούσε να φανεί πιο γενναιόδωρο.

Είναι μέρος των δημοσιογραφικών μου καθηκόντων να εντοπίζω τους νικητές και τους χαμένους του κορωνοϊού. Στην πρώτη κατηγορία θα πρέπει να κατατάξω έναν ακόμη γηραιό γερουσιαστή από τη Νέα Αγγλία. Ο Μπέρνι Σάντερς δεν θα γίνει ποτέ (έχοντας ήδη συμπληρώσει τα 78 χρόνια) ο υποψήφιος των Δημοκρατικών για την Προεδρία των ΗΠΑ.

Μετά τη νίκη του στις προκριματικές που διεξήχθησαν την Τρίτη στη Φλόριντα και άλλες πολιτείες, ο Τζο Μπάιντεν όχι απλώς προηγείται, αλλά μοιάζει να χάνεται στον ορίζοντα. Ο Σάντερς μπορεί ωστόσο να παρηγορηθεί με τη διανοητική γοητεία που ασκεί αναπάντεχα σε ανθρώπους όπως ο κ. Ρόμνεϊ.

Μια αριστερίζουσα τάση

Με έναν τρόπο που δεν θα περίμενε κανείς πριν από δύο εβδομάδες, η αμερικανική πολιτική ζωή περιστρέφεται σήμερα γύρω από ξεκάθαρα σοσιαλδημοκρατικούς όρους. Μια διστακτική αριστερίζουσα τάση (φτάνει να εξετάσει κάποιος τις μετρήσεις της κοινής γνώμης για το σύστημα Υγείας ή τη φορολόγηση των πλουσίων) επιταχύνθηκε μέσα στο κλίμα επείγουσας κατάστασης. Η κρίση σήμανε την επικράτηση της κοσμοθεωρίας του Σάντερς.

Η Βρετανία καταλήγει σε δημοσιονομικές ακρότητες υπό τη διακυβέρνηση των Συντηρητικών. Η Γαλλία του Προέδρου Μακρόν κάνει το ίδιο. Αυτό που κάνει την αμερικανική περίπτωση ξεχωριστή είναι ότι η συζήτηση δεν σταματά στη βραχυπρόθεσμη ενίσχυση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων. Αγγίζει ευρύτερα ζητήματα κατανομής.

Έτσι εξηγούνται οι ιδέες του κ. Ρόμνεϊ, που υπερβαίνουν τις συνήθεις φοροαπαλλαγές και εγγυήσεις για τις επιχειρήσεις που θα πρότεινε ένας Ρεπουμπλικανός. Σε μια περίοδο μεταδοτικότητας η υπόθεση της οικουμενικής περίθαλψης απέκτησε εξαιρετική καθαρότητα: είτε όλοι διαθέτουν περίθαλψη είτε κανείς. Ο κ. Σάντερς έζησε αρκετά για να δει την καθιέρωση των κάποτε περίεργων απόψεών του.

Βρισκόμαστε στα αρχικά στάδια μιας από τις περιόδους ιστορικής ασυνέχειας στην οικονομική σκέψη. Ίσως την πιο έντονη μετά την πετρελαϊκή κρίση, που ανέδειξε τους οπαδούς της ελεύθερης αγοράς τη δεκαετία του 1970. Ορισμένοι θα θυμηθούν βέβαια το κραχ του 2008, για το οποίο μια βιογραφία του Τζον Μέιναρντ Κέινς προανήγγειλε την “επιστροφή του δασκάλου”.

Όπως και να το κάνουμε, ήταν μια παροδική επιστροφή. Πριν περάσει καιρός έγιναν δημοσιονομικές διορθώσεις σε όλο τον δυτικό κόσμο. Στις ΗΠΑ είδαμε το κίνημα του Κόμματος του Τσαγιού, την αδρανοποίηση του Προέδρου Ομπάμα από ένα ρεπουμπλικανικό Κογκρέσο και την επίθεση του διαδόχου του στο κράτος πρόνοιας. Η δεξιά του laissez - faire δεν φαινόταν λιγότερο ισχυρή το 2017 σε σχέση με το 2007.

Αυτή τη φορά όμως τα πράγματα δείχνουν διαφορετικά. Πρώτα απ’ όλα το διακύβευμα είναι σοβαρότερο. Ένας ιός υπόσχεται χειρότερη μοίρα από την πτώχευση. Ούτε μπορεί κάποια κοινωνική μερίδα να κατηγορήσει τις υπόλοιπες. Η καλωδιακή τηλεόραση δεν θα καταφέρει αυτή τη φορά να ρίξει το βάρος στους φτωχούς με την υπόσχεση της αγοράς ενός σπιτιού ούτε θα υπάρξει κίνημα Occupy.

Είναι ευκολότερο, συνεπώς, να υπάρξει κάποια συνεννόηση, αν όχι συναίνεση, για ένα μεγαλύτερο και πιο ενεργό κράτος. Ακόμη και η Αριστερά δεν μπορεί να σπαταλήσει μια τέτοια ιστορική ευκαιρία.

Καθόσον γνωρίζω, δεν υπάρχει επίσημος όρος για την πύρρειο νίκη: μια ήττα από την οποία κάποιος αποκομίζει οφέλη. Η απουσία αυτή είναι ενοχλητική, καθώς η πολιτική καταλήγει συχνά σε γεγονότα που θα έπρεπε να περιγράφονται έτσι.

Θυμίζει Γκολντγουότερ

Το 1964 ο Μπάρι Γκολντγουότερ, με την αντίθεσή του στο Νιου Ντιλ, υπέστη βαριά ήττα για λογαριασμό των Ρεπουμπλικανών στις προεδρικές εκλογές. Όμως τελικά δεν έχασε πραγματικά. “Χρειάστηκαν απλώς 16 χρόνια για να γίνει η καταμέτρηση των ψήφων” σχολίασε ο αρθρογράφος Τζορτζ Γουίλ για την εκλογική νίκη του Ρόναλντ Ρέιγκαν το 1980.

Το επιχείρημά του ήταν ότι το αυστηρό παράδειγμα του Γκολντγουότερ ενέπνευσε τη Νέα Δεξιά. Μια μοναδική ήττα αποδείχτηκε μικρό τίμημα για τη διάχυση ριζοσπαστικών ιδεών στην αμερικανική κοινωνία. Αν μη τι άλλο, η ήττα περιέβαλε τον ηττημένο με την αίγλη του μάρτυρα.

Αυτές μπορεί να είναι οι τελευταίες μέρες του κ. Σάντερς ως υποψηφίου. Όσο και αν η σύγκριση μοιάζει αδόκιμη, υπάρχει όμως κάτι που να θυμίζει Γκολντγουότερ στη συνολική πορεία του γερουσιαστή από το Βερμόντ. Τα χρόνια του περιθωρίου, η δυναμική εμφάνιση στο προσκήνιο, οι εκλογικές επιτυχίες και ο ιδεολογικός θρίαμβος διά πληρεξουσίων.

Αν είναι μοίρα του να δει τις ΗΠΑ να στρέφονται προς το κράτος πρόνοιας, ακόμη και υπό την ηγεσία άλλων, υπάρχουν και χειρότερες τύχες. Και δεν θα χρειαστεί να περάσουν 16 χρόνια για να το δει να συμβαίνει.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL