Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.0°C25.9°C
3 BF 34%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.4°C26.5°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C24.4°C
2 BF 51%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.7°C21.0°C
2 BF 71%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
24.0°C24.0°C
1 BF 40%
Παράθυρο ελπίδας για το Αφγανιστάν
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Παράθυρο ελπίδας για το Αφγανιστάν

Ελπίδες για τον τερματισμό μιας από τις πιο μακροχρόνιες πολεμικές συγκρούσεις της νεότερης ιστορίας δίνει η συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και Ταλιμπάν για τη “μείωση της βίας” που τίθεται σε εφαρμογή από σήμερα, Σάββατο.

Ήταν Οκτώβριος του 2001 όταν οι ΗΠΑ ξεκινούσαν την επιχείρηση “Διαρκής Ελευθερία” και εισέβαλλαν στη χώρα της κεντρικής Ασίας στο πλαίσιο τον αντιποίνων τους για τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου. Δεκαεννέα χρόνια πέρασαν από τότε χωρίς οι ισλαμιστές αντάρτες Ταλιμπάν να νικηθούν και χωρίς η ζώνη ελέγχου της κεντρικής κυβέρνησης της Καμπούλ να επεκταθεί πέρα από μερικές δεκάδες χιλιόμετρα γύρω από την πρωτεύουσα.

Οι διαπραγματεύσεις, από ένα σημείο και έπειτα, ήταν μονόδρομος. Και αυτό ήταν κάτι που δεν άργησε να γίνει αντιληπτό ακόμη και από τα πιο πολεμοχαρή γεράκια του Πενταγώνου. Έτσι, παρασκηνιακά στην αρχή -ώστε να μην παραβιαστεί η αρχή ότι η Ουάσιγκτον "δεν διαπραγματεύεται με τρομοκράτες"- και πιο φανερά στη συνέχεια, οι δύο πλευρές άρχισαν να συζητούν μεταξύ τους.

Η συμφωνία εκεχειρίας που τίθεται σε ισχύ σήμερα αποτελεί το πρώτο απτό δείγμα των επαφών αυτών, που κράτησαν περισσότερο από ένα χρόνο. Για ένα "σημαντικό βήμα στον μακρύ δρόμο της ειρήνευσης” έκανε λόγο ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μάικ Πομπέο.

"Πρώτη φάση" για την ειρήνευση

Αν η εκεχειρία δεν παραβιαστεί, οι δύο πλευρές πρόκειται να υπογράψουν μια σταθερότερη συμφωνία, την “πρώτη φάση”, όπως χαρακτηρίζεται, της διαδικασίας τερματισμού του πολέμου. Με βάση όσα έχουν γίνει γνωστά μέχρι στιγμής, η συμφωνία αυτή θα μπορούσε να υπογραφεί ακόμη και στα τέλη Φεβρουαρίου.

Στη δική τους ανακοίνωση οι Ταλιμπάν τονίζουν ότι “μια κατάλληλη διευθέτηση για την ασφάλεια” θα πρέπει να υπάρξει προτού οι ίδιοι υπογράψουν μια συμφωνία “που να θέτει τα θεμέλια για την ειρήνευση” και “την απόσυρση όλων των ξένων δυνάμεων”. Η κυβέρνηση της Καμπούλ, που σήμερα βρίσκεται στο επίκεντρο μιας ακόμη πολιτικής κρίσης, με επίκεντρο αυτή τη φορά το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών, εξαιρέθηκε από τις διαπραγματεύσεις.

Η συμφωνία εκεχειρίας που τίθεται σε ισχύ από σήμερα προβλέπει την αναστολή όλων των μεγάλων στρατιωτικών επιχειρήσεων σε περιοχές που ελέγχονται από τους Ταλιμπάν και τον τερματισμό των επιθέσεων κατά των κατοχικών δυνάμεων και των ντόπιων συμμάχων τους. “Καταλήξαμε σε συνεννόηση με τους Ταλιμπάν για τη σημαντική μείωση της βίας” συνόψισε τη συμφωνία ο Πομπέο.

Το μεγάλο ζήτημα παραμένει βέβαια η αποχώρηση των αμερικανικών δυνάμεων. Αν όλα εξελιχθούν ομαλά, οι δυνάμεις του Πενταγώνου προβλέπεται να αποσυρθούν πριν από τον Νοέμβριο, καθώς τότε πρόκειται να διεξαχθούν οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές. Ο τερματισμός του πολέμου στο Αφγανιστάν με την επακόλουθη επιστροφή των αμερικανικών στρατευμάτων ήταν μια από τις βασικές προεκλογικές δεσμεύσεις του Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ κατά την προεκλογική καμπάνια του 2016.

Ο δρόμος για την εκεχειρία

Πώς φτάσαμε όμως στη σημερινή εκεχειρία; Τον Δεκέμβριο του 2018 οι Ταλιμπάν ανήγγειλαν αναπάντεχα ότι ήταν διατεθειμένοι να συναντηθούν με Αμερικανούς αξιωματούχους για να σχεδιάσουν μαζί τους “έναν οδικό χάρτη προς την ειρήνη”. Οι Αφγανοί αντάρτες επιδίωξαν και πέτυχαν τον αποκλεισμό από τις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης της Καμπούλ, την οποία χαρακτηρίζουν “μαριονέτα” της Ουάσιγκτον.

Έπειτα από εννέα μήνες συνομιλιών στο Κατάρ, οι δύο πλευρές έδειξαν να βρίσκονται κοντά στην επίτευξη συμφωνίας. Έτσι, τον περασμένο Σεπτέμβριο η Ουάσιγκτον προανήγγειλε την αποχώρηση 5.400 Αμερικανών στρατιωτών σε διάστημα 20 εβδομάδων έπειτα από “κατ’ αρχήν” συμφωνία με τους Ταλιμπάν. Ωστόσο λίγες μέρες αργότερα ο πρόεδρος Τραμπ ανακοίνωσε, μετά την εκτέλεση ενός Αμερικανού στρατιώτη, ότι οι διαπραγματεύσεις είναι “νεκρές”.

Τους μήνες που ακολούθησαν οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν. Το ίδιο όμως και οι διαπραγματεύσεις, καθώς η Ουάσιγκτον φάνηκε να αποδέχεται το βασικό μήνυμα των ισλαμιστών ότι θα ήταν η πλευρά που θα “έχανε περισσότερο” από την οριστική διακοπή τους.

Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2001, όταν οι Ταλιμπάν, που ήλεγχαν τη χώρα από το 1996, αρνήθηκαν να εκδώσουν στις ΗΠΑ τον Οσάμα Μπιν Λάντεν, ηγέτη της Αλ Κάιντα και “εγκέφαλο” των επιθέσεων στους Δίδυμους Πύργους και το Πεντάγωνο.

Η ανατροπή του καθεστώτος των Ταλιμπάν αποδείχτηκε σχετικά εύκολη υπόθεση, όχι όμως και η στρατιωτική κατοχή που ακολούθησε. Οι ισλαμιστές αντάρτες ανασυγκροτήθηκαν ταχύτατα και άρχισαν να χτυπούν με κάθε μέσο τις αμερικανικές δυνάμεις και τους συμμάχους τους αποσταθεροποιώντας διαδοχικές αφγανικές κυβερνήσεις.

Μέχρι το 2018 οι δυνάμεις τους έλεγχαν το 70% της χώρας και περισσότεροι από 3.500 μέλη των διεθνών δυνάμεων είχαν σκοτωθεί, στη συντριπτική πλειονότητά τους Αμερικανοί. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Ουάτσον, οι απώλειες για τον αφγανικό στρατό ήταν 58.000 και για τους Ταλιμπάν 42.000. Με βάση περσινές εκτιμήσεις του ΟΗΕ περισσότεροι από 32.000 άμαχοι πλήρωσαν με τη ζωή τους τις σχεδόν εικοσαετείς συγκρούσεις σε μια χώρα που καμία ξένη δύναμη δεν κατόρθωσε ποτέ να κατακτήσει.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL