Μια πολιτική τεσσάρων δεκαετιών του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανήκει στο παρελθόν. Η κυβέρνηση Τραμπ διέγραψε με μια μονοκοντυλιά τον σημαντικότερο ίσως φραγμό στην προσάρτηση των παλαιστινιακών εδαφών στο κράτος του Ισραήλ κρίνοντας ότι οι εποικισμοί του στη Δυτική Οχθη δεν έρχονται σε αντίθεση με το διεθνές δίκαιο.
Η ανακοίνωση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικ Πομπέο ήταν το δεύτερο μεγαλύτερο πολιτικό δώρο -είχε προηγηθεί, φυσικά, η αναγνώριση της Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσας του Ισραήλ- προς τον ηγέτη της ισραηλινής Δεξιάς, Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος έχει φέρει την προσάρτηση της Δυτικής Όχθης στο επίκεντρο των προεκλογικών διακηρύξεων του.
Ενδεχομένως να αποδειχτεί και πολύτιμο προεκλογικό δώρο. Ο βασικός αντίπαλος του Νετανιάχου, ο κεντρώος Μπένι Γκαντζ, έχει προθεσμία μέχρι σήμερα το βράδυ προκειμένου να συγκροτήσει μια έστω και ισχνή κοινοβουλευτική πλειοψηφία στην Κνεσέτ. Η αποτυχία του θα οδηγήσει μάλλον σε μια ακόμη εκλογική αναμέτρηση, την τρίτη μέσα στη χρονιά.
Παρά τη σθεναρή τους υποστήριξη προς το Ισραήλ, οι ΗΠΑ δεν είχαν ποτέ μέχρι σήμερα διαφοροποιηθεί δημοσίως στο συγκεκριμένο ζήτημα από τον ΟΗΕ, που σε δεκάδες ψηφίσματα του χαρακτηρίζει παράνομους τους ισραηλινούς εποικισμούς στη Δυτική Όχθη. Το 1978 μάλιστα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε εκδώσει νομική γνωμοδότηση που χαρακτήριζε τους εποικισμούς "ασύμβατους με το διεθνές δίκαιο".
Στο διάγγελμά του, το βράδυ της Δευτέρας, ο Πομπέο έκρινε, ωστόσο, πως τα δεδομένα έχουν σήμερα αλλάξει και πως η συγκεκριμένη γνωμοδότηση απέτυχε να "προαγάγει την ειρήνευση". Ακόμη και ο Ρόναλτ Ρέιγκαν, που δήλωνε, σε κατ' ιδίαν συνομιλίες του, ότι δεν θεωρεί τους Ισραηλινούς εποικισμούς παράνομους, έβαζε την υποσημείωση ότι είναι "αχρείαστα προκλητικοί".
Πρόκειται όμως για μια πρόκληση που δεν υφίσταται πια για το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. "Η ίδρυση ισραηλινών εποικισμών δεν είναι, από μόνη της, ασυμβίβαστη με το διεθνές δίκαιο" αποφάνθηκε ο Πομπέο. Τα Ηνωμένα Έθνη έχουν, βέβαια, εντελώς διαφορετική άποψη.
Μόλις το 2015, το Συμβούλιο Ασφαλείας υιοθετούσε την απόφαση 2334, που υπογράμμιζε πως η ίδρυση ισραηλινών οικισμών σε παλαιστινιακά εδάφη που κατακτήθηκαν μετά τον πόλεμο του 1967, συμπεριλαμβανομένης της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, "δεν έχει νομική βάση" και συνιστά "κατάφωρη παραβίαση με βάση το διεθνές δίκαιο και σημαντικό εμπόδιο στο όραμα δύο κρατών που συνυπάρχουν με ειρήνη και ασφάλεια μέσα σε διεθνώς αναγνωρισμένα σύνορα".
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει ήδη γυρίσει την πλάτη σε διεθνείς συνθήκες όπως εκείνη του ΟΗΕ για την κλιματική κρίση και εκείνη που αφορά το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Για να στηρίξει το Ισραήλ του Νετανιάχου, έχει σπάσει ακόμα περισσότερα "ταμπού" της διεθνούς διπλωματίας.
Στα τέλη του 2017, ο Τραμπ αναγνώρισε την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ και διέταξε τη μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας εκεί. Τον Μάρτιο του ίδιου χρόνου, αναγνώρισε επίσημα και την προσάρτηση των υψωμάτων του Γκολάν από τη Συρία, σε μία ακόμη κίνηση στήριξης του Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Όπως και στις προηγούμενες περιπτώσεις, η Ουάσιγκτον βρέθηκε σε απόλυτη διεθνή απομόνωση. Ο ΟΗΕ επαναβεβαίωσε ότι οι ισραηλινοί οικισμοί στα κατεχόμενα παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο. "Μια αλλαγή στη θέση πολιτικής ενός κράτους δεν αλλάζει το υφιστάμενο διεθνές δίκαιο ούτε την ερμηνεία του από το Διεθνές Δικαστήριο και το Συμβούλιο Ασφαλείας", δήλωσε ο εκπρόσωπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Ρούπερτ Κόλβιλ.
Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι κάλεσε, από την πλευρά της, το Ισραήλ "να τερματίσει όλες τις εποικιστικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τις υποχρεώσεις του ως δύναμης κατοχής". Και η Ρωσία κατήγγειλε μια κίνηση που "υπονομεύει τη νομική βάση" για τη διευθέτηση της ισραηλινο-παλαιστινιακής σύγκρουσης.
Οι ΗΠΑ "δεν έχουν τα προσόντα ή την άδεια να ακυρώνουν διατάξεις του διεθνούς δικαίου και δεν έχουν το δικαίωμα να νομιμοποιήσουν τους ισραηλινούς οικισμούς", σχολίασε, για τους Παλαιστίνιους, ο Ναμπίλ Άμπου Ρουντέινα, ενώ η Ιορδανία έκανε λόγο για μια κίνηση με "επικίνδυνες συνέπειες".
Στο Ισραήλ, βέβαια, το διάγγελμα Πομπέο έγινε δεκτό με πανηγυρισμούς. "Αντικατοπτρίζει μια ιστορική αλήθεια: οι Εβραίοι δεν είναι ξένοι εποικιστές στην Ιουδαία - Σαμάρεια" τόνισε ο Νετανιάχου χρησιμοποιώντας το βιβλικό όνομα που χρησιμοποιεί το Ισραήλ όταν αναφέρεται στη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη. Το μόνο που δεν έχει κάνει μέχρι τώρα η κυβέρνηση Τραμπ είναι να υιοθετήσει και αυτή την ονομασία.
