“Δεν υπάρχει μέλλον για εμάς και αυτό δεν είναι αποδεκτό πια... Για πολύ καιρό δεν μιλούσαμε, αλλά τώρα είναι η δική μας ώρα”. Αυτά τα λόγια μιας νεαρής Λιβανέζας, η οποία συμμετείχε μαζί με χιλιάδες άλλους διαδηλωτές στις κινητοποιήσεις που συνεχίστηκαν χθες για πέμπτη μέρα στη Βηρυττό, φανερώνουν το χάσμα ανάμεσα στους διαδηλωτές και την κυβέρνηση του Λιβάνου.
Με βασικά συνθήματα κατά της πολιτικής διαφθοράς, της υπερφορολόγησης αλλά και των οικονομικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η πλειονότητα του λιβανέζικου πληθυσμού, δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν στη χθεσινή γενική απεργία, από τη Βηρυττό έως τον Νότιο Λίβανο. “Αυτό που κάνουμε δεν είναι διαδήλωση, είναι επανάσταση” φώναζαν πολλοί διαδηλωτές δίνοντας τον τόνο μιας πρωτοφανούς κοινωνικής ενότητας, αλλά και της θέλησης για μια ευθεία πολιτική σύγκρουση όχι μόνο με την κυβέρνηση, αλλά και τις πολιτικές και οικονομικές ελίτ της χώρας.
Σε αυτό το πλαίσιο, την ώρα που ο πρωθυπουργός του Λιβάνου Σαάντ Χαρίρι ανακοίνωνε μια σειρά “τολμηρών” οικονομικών μεταρρυθμίσεων οι διαδηλώσεις -που αποκλήθηκαν από αναλυτές και "ιντιφάντα κατά των φόρων"- συνεχίζονταν στη Βηρυττό και σε αρκετές ακόμα πόλεις. Ο Χαρίρι ανακοίνωσε την αναστολή μιας σειράς από φόρους (που πυροδότησαν την κοινωνική έκρηξη), την περικοπή μισθών και αποζημιώσεων των βουλευτών κατά 50%, την ενίσχυση του κοινωνικού κράτους, τη στήριξη από δημόσιες και ιδιωτικές τράπεζες με κεφάλαια ύψους 3,5 δισ. δολαρίων για την ανάκαμψη της οικονομίας. Παράλληλα εξήγγειλε ιδιωτικοποιήσεις σε βασικούς τομείς της οικονομίας όπως οι τηλεπικοινωνίες, με στόχο την επίτευξη ελλείμματος που δεν θα ξεπερνά το 0,6% για το 2020.
Παρά το γεγονός ότι οι διαδηλωτές φαίνεται πως δεν ικανοποιήθηκαν από τα μέτρα αυτά, ο Χαρίρι επέλεξε να μην ανεβάσει τους τόνους δηλώνοντας πως “αυτές οι αποφάσεις δεν είναι για ανταλλαγή. Δεν σας ζητάω να σταματήσετε να διαδηλώνετε και να εκφράζετε τον θυμό σας... Αυτή είναι μια δική σας απόφαση” ανέφερε μεταξύ άλλων.
Ο Λίβανος μαστίζεται από σοβαρά οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, που τα τελευταία χρόνια διαρκώς επιτείνονται μετά και την άφιξη τουλάχιστον 1,2 εκατομμυρίων Σύρων προσφύγων. Πέρα όμως από το προσφυγικό, οι Λιβανέζοι αντιμετωπίζουν τις συνέπειες μιας παρατεταμένης οικονομικής κρίσης με σημαντικές επιπτώσεις κυρίως στη νεολαία. Ο συνδυασμός υψηλών φόρων και μεγάλου ποσοστού ανεργίας -που προσεγγίζει το 35% στους ανθρώπους κάτω των 35 ετών- και η έλλειψη επενδύσεων σε συνδυασμό με τις μειωμένες δημόσιες δαπάνες δημιουργούν ένα εκρηκτικό μείγμα.
Αναλυτές επισημαίνουν πως οι κινητοποιήσεις -πέρα από το ότι είναι οι μαζικότερες των τελευταίων ετών- έχουν και έναν χαρακτήρα που υπερβαίνει τις σεχταριστικές και θρησκευτικές διαφοροποιήσεις διαμορφώνοντας ένα κοινωνικό μείγμα που αποζητά βαθιές δημοκρατικές τομές με στόχο την επίτευξη μεγαλύτερης κοινωνικής ισότητας.
Ο Χαρίρι δεν καλείται να αντιμετωπίσει μόνο τη δυσπιστία των διαδηλωτών, αλλά και τον ετερόκλητο κυβερνητικό συσχετισμό που τον στηρίζει. Ενδεικτικό των εύθραυστων ισορροπιών αλλά και της λογικής των “φέουδων” που κυριαρχεί στο λιβανέζικο πολιτικό σύστημα είναι το γεγονός πως η κυβέρνηση αποτελείται από τριάντα υπουργούς που προέρχονται από διαφορετικούς και πολλές φορές αντικρουόμενους πολιτικούς και θρησκευτικούς χώρους.
Υπ' αυτό το πρίσμα εξηγείται και η ύπαρξη μελών της σιιτικής Χεζμπολάχ στην κυβέρνηση του σουνίτη Χαρίρι, καθώς και η στήριξη του γραμματέα της οργάνωσης Χασάν Νασράλα στην κυβέρνηση της Βηρυττού, παρά το γεγονός πως χιλιάδες σιίτες στον Νότο διαδηλώνουν κατά της κυβέρνησης.
