Το φαινόμενο “Ζεμούρ”, του Γάλλου δημοσιογράφου ακροδεξιών και εθνικιστικών πεποιθήσεων, τις οποίες εξέφρασε για πολλοστή φορά δημόσια στις 28 Σεπτεμβρίου, σε εκδήλωση της πρώην βουλευτή Μαριόν Μαρεσάλ (ανιψιάς της Μαρίν Λεπέν, αλλά σε κακές σχέσεις μαζί της), έρχεται για άλλη μια φορά στο προσκήνιο. Ο δημοσιογράφος, δοκιμιογράφος, συγγραφέας μπεστ σέλερ (με τους εύγλωττους τίτλους “Η αυτοκτονία της Γαλλίας”) ελέγχεται ξανά από τη Δικαιοσύνη για τις ρατσιστικές του τοποθετήσεις (στα μέσα Σεπτεμβρίου το Εφετείο επιβεβαίωσε την πρωτοβάθμια καταδίκη του για ανακίνηση ρατσιστικού μίσους), ενώ πολλά από τα ΜΜΕ με τα οποία συνεργάζεται παίρνουν πλέον τις αποστάσεις τους από αυτόν τον συνειδητό εκφραστή ενός τοξικού, ρατσιστικού λόγου, που εμφανίζει συστηματικά τη Γαλλία ως ένα φρούριο υπό αραβομουσουλμανική πολιορκία, που πρέπει να υψώσει τείχη, φράχτες, να απελάσει κ.λπ.
Τι κι αν πολλοί διανοούμενοι και δημοσιογράφοι έχουν απαντήσει εμπεριστατωμένα στις απόψεις του; Ο Ζεμούρ συνεχίζει συστηματικά να επιτίθεται σ’ αυτό που ο ίδιος αποκαλεί “ιδεολογία της διαφορετικότητας”, να συγκρίνει τον ναζισμό με το Ισλάμ, να αναφέρεται σε δήθεν “πόλεμο εξόντωσης” κατά του “λευκού ετερόφυλου άνδρα”, να επιτίθεται κατά των μεταναστών (των “νέων αποικιοκρατών”), χρησιμοποιώντας τη γνωστή προσέγγιση του ακροδεξιού συγγραφέα Ρενό Καμί, του θεωρητικού της “μεγάλης αντικατάστασης”, σύμφωνα με την οποία ο λευκός και χριστιανικός πληθυσμός, βάσει σκοτεινών σχεδιασμών αλλόθρησκων κ.ά., θα... αντικατασταθεί από μουσουλμάνους μετανάστες.
Μετά τον σάλο που προκάλεσε η νέα του παρέμβαση, ο Ζεμούρ επέμεινε ότι δεν πήρε μέρος σε μια κομματική εκδήλωση, αλλά ότι επρόκειτο για μια συνάντηση που στόχο είχε “να σπάσουν τα φράγματα”. “Δεν ήταν μια συνάντηση γύρω από τη Μαριόν Μαρεσάλ. Η πολιτική δεν είναι μόνο οι εκλογές αλλά και ο διάλογος” είπε ο Ζεμούρ σε ραδιοφωνική συζήτηση όταν του ζητήθηκαν εξηγήσεις. Ο ίδιος εμμένει στις θέσεις του, όπως κάνει τα τελευταία χρόνια, με πολλά από τα βιβλία του να γίνονται μπεστ σέλερ.
Η αλήθεια είναι ότι ο Ζεμούρ αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα φαινόμενο διαρκείας, που συντηρείται γιατί εγγράφεται σε μια μακρά παράδοση της γαλλικής εθνικιστικής Δεξιάς του 19ου και του 20ού αιώνα. Εγγράφεται σε ένα δόγμα μίσους, σήμερα κατά των μουσουλμάνων, χθες κατά των Εβραίων, ως συμβολικών εχθρών της “Δύσης και των ιδανικών” της. Με άλλα λόγια, ο Ζεμούρ αποτελεί σύμπτωμα εκείνων των διανοουμένων στη Γαλλία που υιοθετούν μια “ταυτοτική” προσέγγιση - ένα διόλου αυθόρμητο φαινόμενο, αλλά το αποτέλεσμα μιας σαφούς, ιδεολογικής και πολιτιστικής διαμάχης μεταξύ των διανοουμένων στη Γαλλία.
Στο επίκεντρο όλων αυτών βρίσκεται μια εξιδανικευμένη άποψη περί μιας δήθεν “καθαρής” και “απαράλλακτης” γαλλικής ταυτότητας, η οποία βρίσκεται υπό διαρκή απειλή: από τους μετανάστες, τους πρόσφυγες, τους ομοφυλόφιλους κ.ά. Στην κατεύθυνση αυτή κινούνται, με αρθρογραφία, συνεντεύξεις, βιβλία, δημόσιες παρεμβάσεις, συγγραφείς όπως, π.χ., ο Μισέλ Ουελμπέκ, πρώην αριστεροί, δοκιμιογράφοι τύπου Ρενό Καμί, που κατά καιρούς κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη “διάσωση” των σχολείων, της Γαλλίας, της δημοκρατίας, της Ευρώπης, της Δύσης, πάντα στη βάση μανιχαϊστικών διπόλων. “Γνήσιοι Γάλλοι” απέναντι σε άλλης καταγωγής πολίτες, οι “Γάλλοι” απέναντι σε διάφορες μειονότητες, η περιφέρεια (η “βαθιά” Γαλλία) απέναντι στις πόλεις, ο κοσμοπολιτισμός απέναντι στις “γαλλικές” αξίες, οι “λαϊκές” τάξεις απέναντι σε μια κοσμοπολίτικη ελίτ κ.ο.κ. Μια εξέλιξη που δεν αφορά ένα πρόσωπο, αλλά βαθιές αλλαγές εντός της γαλλικής κοινωνίας, που αποτυπώνονται και στο πολιτικό σκηνικό.
Αλλαγές που επιβάλλουν απαντήσεις άμεσα, με εκείνους τους όρους της δημοκρατίας, της ισότητας, της αλληλεγγύης, τους όρους της Γαλλικής Επανάστασης και του Διαφωτισμού απέναντι σε μια απειλητική ρεβάνς του σκοταδισμού, που καλλιεργείται στη βάση της σοβούσας οικονομικής κρίσης, της συρρίκνωσης του δημόσιου τομέα, του κράτους πρόνοιας, της παγίωσης και της εμβάθυνσης των ανισοτήτων καθώς και της απομείωσης της έννοιας του “ανήκειν” σε μια ανοιχτή, πλουραλιστική κοινωνία.
