Για τον μέσο μεσήλικο Γερμανό τράπεζα είναι το ταμιευτήριο της γειτονιάς των γονιών του. Σ’ αυτό άνοιξε λογαριασμό στα 18, ή του άνοιξαν πολύ πριν ενηλικιωθεί, σ’ αυτό ζητά να καταθέτουν τον μισθό του, με αυτό διαπραγματεύεται το στεγαστικό του, εάν μπορεί και θέλει να αποκτήσει το δικό του σπίτι. Οι νεότεροι πάλι προτιμούν τις τράπεζες που λάνσαραν νωρίς τις διαδικτυακές υπηρεσίες. Δύσκολα, όμως, θα βρει κανείς έναν κοινό θνητό στη Γερμανία που να έχει λογαριασμό στην Deutsche Bank. Με το ζόρι την προτιμά το 5%.
Κι αυτό διότι η Deutsche Bank απευθυνόταν από την ίδρυσή της, το μακρινό 1870, σε πελάτες επιχειρηματίες που έκαναν δουλειές με τον έξω κόσμο. Ήταν το όχημα της... παγκοσμιοποίησης για το γερμανικό κεφάλαιο. Ιδρύθηκε για να ανταγωνιστεί τους Άγγλους τραπεζίτες, που χρηματοδοτούσαν το εμπόριο με τη νότια Αμερική, την Οθωμανική αυτοκρατορία και την ανατολική Ασία. Μπήκε γρήγορα στο παιχνίδι της βιομηχανίας και των μεγάλων έργων, από την κοιλάδα του Ρουρ μέχρι τη Βαγδάτη.
Συνεργάστηκε στενά με τους Ναζί βγάζοντας κέρδη ακόμη κι από το εμπόριο με τον κλεμμένο χρυσό των Εβραίων που αφανίστηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, ακόμη κι από τα δάνεια για την κατασκευή του Άουσβιτς. Και γλίτωσε σαν από θαύμα τη διάλυση από τους νικητές του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, οι οποίοι αρχικά ήθελαν να φέρουν στο εδώλιο της δίκης της Νυρεμβέργης, ως ύποπτο για εγκλήματα πολέμου, το Διοικητικό Συμβούλιο της Deutsche Bank, όπως και άλλων γερμανικών τραπεζών.
Ζηλεύοντας το Σίτι
Πάντοτε η Deutsche Bank είχε εξαιρετικά στενές σχέσεις με τη γερμανική βιομηχανία οι μοίρες της Siemens, της BASF, της Bayer ή της AEG ήταν δεμένες μαζί της. Αλλά κάπου εκεί στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η γερμανική τράπεζα αποφάσισε ότι θέλει να γίνει παγκόσμιος παίκτης και στην “επενδυτική” τραπεζική, καθώς ζήλεψε τα γρήγορα κέρδη των αγγλοσαξονικών επενδυτικών τραπεζών.
Έτσι αγόρασε την πρώτη της επενδυτική τράπεζα στο Λονδίνο, τη Morgan Grenfell. Οι νεαροί μπρόκερ της εκεί έμοιαζαν στον Γκόρντον Γκέκο στην ταινία “Wall Street” - και περιφρονούσαν τα αφεντικά τους στη Φρανκφούρτη επειδή δεν ήξεραν πώς λειτουργεί η γρήγορη σπέκουλα στις αγορές. Οι γηραιοί κύριοι στους ουρανοξύστες στις όχθες του ποταμού Μάιν, πάλι, ζήλευαν τα νεαρά ταλέντα του Λονδίνου, που ήξεραν να βγάζουν λεφτά μέσα σε μια ώρα και κυρίως να εισπράττουν πιο παχυλά μπόνους απ’ αυτούς. Ωστόσο, ποτέ δεν μπόρεσαν να μάθουν ούτε βέβαια θέλησαν να ελέγξουν το παιχνίδι με τη σπέκουλα.
Ο ρόλος της πολιτικής
Τριάντα χρόνια προσπάθησε η Deutsche Bank να γίνει μεγάλος παίκτης στο Σίτι και τη Wall Street, να ανταγωνιστεί τις Goldman Sachs, με την ενθάρρυνση και τη βοήθεια της γερμανικής πολιτικής, και απέτυχε.
Η γερμανική κυβέρνηση έκανε ό,τι μπορούσε για να διευκολύνει την Deutsche Bank να μπει στο επικίνδυνο παιχνίδι με τα παράγωγα, ενώ στην κορύφωση της κρίσης του 2008 την άφησε ανενόχλητη να συνεχίσει τις μπίζνες της -καθώς για ένα διάστημα φάνηκε να μην παρασύρεται από τα απόνερα της Lehman Brothers.
Έτσι η τράπεζα, που επαιρόταν ότι δεν χρειάστηκε κρατικό χρήμα, δεν αναγκάστηκε να εξυγιάνει τον εαυτό της, με αποτέλεσμα όταν τη χτύπησε με καθυστέρηση η κρίση, να είναι πλέον αργά. Επιπλέον δεν υπήρχε χρηματοπιστωτικό σκάνδαλο που να αποκαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια -παράνομες σπέκουλες στο συνάλλαγμα, τριγωνικές συναλλαγές, κόλπα για φοροαποφυγές κ.λπ.- στο οποίο να μην συμμετείχε η μεγάλη κυρία της Φρανκφούρτης.
Για να διασωθεί προσπάθησε το προηγούμενο διάστημα να “καταπιεί” και την έτερη γερμανική τράπεζα που κάνει παιχνίδι με τα πολύπλοκα χρηματοπιστωτικά προϊόντα -ενδεδειγμένα για τεράστια κέρδη και επικίνδυνες φούσκες- την Commerzbank, αλλά κι αυτή η απόπειρα συγχώνευσης απέτυχε.
Το αντίο στα παράγωγα
Και την περασμένη Κυριακή η Deutsche Bank... παραδόθηκε. Ανακοίνωσε ότι αλλάζει επιχειρηματικό μοντέλο, αποχωρεί από μεγάλο μέρος της επενδυτικής τραπεζικής. Και για να μην μπερδευόμαστε, “επενδυτική” τραπεζική δεν σημαίνει δανειοδότηση επιχειρήσεων για επενδύσεις. Σημαίνει κυρίως εμπόριο με παράγωγα, αξιόγραφα και συνάλλαγμα, αλλά και διεκπεραίωση εξαγορών, συγχωνεύσεων και εισαγωγών στο χρηματιστήριο.
Η Deutsche Bank τώρα αποσύρεται από το εμπόριο παραγώγων και καταργεί 18.000 θέσεις εργασίας. Κυρίως αυτές των... ταλέντων στο Σίτι και τη Wall Street, αλλά η μπάλα θα πάρει και απλούς υπαλλήλους εντός και εκτός Γερμανίας. Σήμερα οι εργαζόμενοι στην Deutsche Bank ξεπερνούν τους 92.000 και μέχρι το 2022 ο αριθμός τους σχεδιάζεται να μειωθεί στους 74.000. Στόχος της διοίκησης είναι να μειώσει το ετήσιο μισθολογικό κόστος κατά 6 δισεκατομμύρια ευρώ, περιορίζοντάς το στα 17 δισ., ώστε να ενισχυθεί η αναιμική κερδοφορία της. Και υπολογίζει ότι οι απολύσεις θα της στοιχίσουν μέχρι το 2022 γύρω στα 7,4 δισ., καθώς θα δοθούν σημαντικά ποσά τόσο σε αποζημιώσεις όσο και σε όσους προτίθενται να αποχωρήσουν οικειοθελώς.
Επιπλέον η Deutsche Bank προτίθεται να περιορίσει τα ίδια κεφάλαιά της, θέτοντας ως στόχο το 12,5% από 13% παλαιότερα, ενώ παράλληλα ετοιμάζεται να ιδρύσει μια εσωτερική bad bank, η οποία καλείται να εκκαθαρίσει τμήματα που είτε καταργούνται είτε περιορίζονται αισθητά.
Να σημειωθεί ότι το δεύτερο τρίμηνο του 2019 η τράπεζα κατέγραψε ζημιές 2,8 δισ. ευρώ, ενώ πέρσι ήταν η πρώτη χρονιά που είχε να παρουσιάσει μια αναιμική κερδοφορία μετά από τρεις χρονιές στα τάρταρα. Όσο για τους επενδυτές που την εμπιστεύτηκαν στα χρόνια της ανόδου της, σήμερα κλαίνε με μαύρο δάκρυ. Η μετοχή της Deutsche Bank πριν από την κρίση ήταν στα 90 ευρώ, αλλά σήμερα το Διοικητικό Συμβούλιο ανοίγει σαμπάνιες εάν η τιμή της κλείσει στη Φρανκφούρτη πάνω από τα 7 ευρώ. Μια τιμή που κάνει την τράπεζα ευάλωτη σε κάθε απόπειρα εχθρικής εξαγοράς.
