Επιμέλεια: Κοσμάς Κέφαλος
[email protected]
Σκάκι ή φεστιβάλ; Συγκέντρωση σε απόλυτη ησυχία ή συμμετοχή σε ομιλίες, χορούς και τραγούδια; Όλα μαζί!
Οι σκακιστικές δράσεις στο Φεστιβάλ Σπούτνικ απέδειξαν (και όχι για πρώτη φορά) ότι είναι δυνατή η διεξαγωγή παρτίδων με τους περαστικούς να σου σπρώχνουν το τραπέζι, ότι μπορείς να λύνεις προβλήματα υπό ήχους στη διαπασών, ότι είναι εφικτό να μετέχεις σε σκακιστική συζήτηση συνοδεία ρεμπέτικων τραγουδιών!
Την Παρασκευή 6 Οκτωβρίου οργανώθηκαν αγώνες μεταξύ ομάδας του Φεστιβάλ Σπούτνικ (Χρήστος και Ερνέστος Πιλάλης, Βιργινία Ψωμά, Σωτήρης Μπούζας, Ισίδωρος Κέφαλος) και της φιλοξενούμενης ομάδας των Φιλιππινέζων μεταναστών Kasapi.
Το Σάββατο οι εκδηλώσεις αναβλήθηκαν λόγω βροχής. Το απόγευμα της Κυριακής 8 Οκτωβρίου οργανώθηκε το «Solving Show», το οποίο κέντρισε το ενδιαφέρον, κυρίως των παιδιών. Η επιλογή προβλημάτων από τον Μάριο Αναστασίου, με ματ σε μία κίνηση, ήταν πολύ προσεγμένη και οι λύσεις δύσκολες!
Το βράδυ της Κυριακής πραγματοποιήθηκε το αφιέρωμα «Σκάκι στην εξορία και τις φυλακές». Άρχισε με οπτικοακουστικό υλικό που επιμελήθηκε ο Σωτήρης Μπούζας, το οποίο περιελάμβανε σκακιστικές φωτογραφίες από την εξορία και τις φυλακές, καθώς και σχετικά ποιήματα και τραγούδια. Παρουσιάστηκε κινηματογραφημένη συνέντευξη, από την Ικαρία, του 94χρονου Γιάγκου Μαυρογιώργη στον Βαγγέλη Φάμπα. Ιδιαίτερη αίσθηση έκαναν οι περιγραφές κατά την εξορία στη Μακρόνησο.
Η συζήτηση επικεντρώθηκε στις συνθήκες των φυλακών και των στρατοπέδων, καθώς και στη διέξοδο που έβρισκαν οι κρατούμενοι και οι εκτοπισμένοι στο σκάκι (παραλείπω τα όσα είχαν ειπωθεί στις συνεντεύξεις και είχαν δημοσιευτεί στο φύλλο της Παρασκευής 6.10.17, /article/10806/8443095/psyche-se-strato-apo-psicha). Διανθίστηκε με γενικότερα σκακιστικά θέματα, που ίσως εδώ είναι ο κατάλληλος χώρος να αποτυπωθούν.
Ο διευθύνων σύμβουλος της συνδιοργανώτριας εφημερίδας «Αυγή» Δημήτρης Στούμπος έκανε την εισήγηση και είχε τον συντονισμό. Αναφέρθηκε στην ευαισθησία της εφημερίδας σε παρόμοιες εκδηλώσεις και μας θύμισε την πρωτοβουλία της για τη διοργάνωση των παιδικών αγώνων «Σκάκι για την Ειρήνη» (ξενοδοχείο Τιτάνια, 18.5.2003). Είχαν αγωνιστεί τότε 208 αγόρια και κορίτσια, χωρισμένα σε ηλικιακές κατηγορίες, αρκετά από τα οποία διέγραψαν πολύ επιτυχημένη τροχιά στο αγωνιστικό σκάκι τα επόμενα χρόνια. Είχαν διακριθεί παιδιά που αποτέλεσαν τον πυρήνα τής μετέπειτα πρωταθλήτριας ομάδας του Φυσιολάτρη Νίκαιας.
Η αρχιτέκτων και εικαστικός Άννα Φιλίνη μίλησε με ευαισθησία και πολλή αγάπη για τον πατέρα της, τον σπουδαίο πολιτικό αλλά και σκακιστή Κώστα Φιλίνη. Επικεντρώθηκε στη σκακιστική του υπόσταση, στη μελέτη τα χρόνια της απομόνωσης, στις συναντήσεις με άλλους κρατούμενους τα χρόνια της φυλακής, στους σκακιστικούς αγώνες με τον Πανελλήνιο στη συνέχεια, καθώς και στις αναμετρήσεις του με το σκακιστικό κομπιούτερ!
Ο πρόεδρος του συνδιοργανωτή Ζήνωνα Γλυφάδας Παναγής Σκλαβούνος, μηχανικός με μεταπτυχιακό στην Τεχνητή Νοημοσύνη, μίλησε για το βιβλίο του Φιλίνη «Θεωρία των παιγνίων και πολιτική στρατηγική» σε σχέση με την Τεχνητή Νοημοσύνη.
Ο ηθοποιός και συγγραφέας Στέφανος Ληναίος αναφέρθηκε σε προσωπικές εμπειρίες από το σκάκι στη φυλακή, όπου βρέθηκε σε μικρή ηλικία, και απήγγειλε συγκλονιστικά το ποίημα του Νίκου Σαραντάκου «Το σκάκι» (η απαγγελία, μαζί με αποσπάσματα από την όλη εκδήλωση, θα αναρτηθούν στον δικτυακό τόπο www.avgi.gr).
Ανάμεσα στις αφηγήσεις του περιέλαβε και το Πρωτάθλημα Ηθοποιών και Συγγραφέων του 1973, το οποίο είχε οργανωθεί στο Θέατρο Άλφα. Οι τέσσερις της τελικής φάσης κατά σειρά κατάταξης: Α. Φιλιππίδης, Μ. Φωτόπουλος, Σπ. Κωνσταντόπουλος. Δ. Καλιβωκάς. Ο Τρ. Σιαπέρας, από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες του σκακιστικού χώρου, κάλεσε τους καλύτερους στο εντευκτήριο της ΕΣΟ και τους αντιμετώπισε ταυτόχρονα χωρίς να κοιτάζει σκακιέρα (μπλάιντ-σιμουλτανέ). Τους νίκησε όλους και, προς γενική έκπληξη, άρχισε να σχολιάζει από μνήμης μία - μία τις κινήσεις όλων των παρτίδων.
Ένα από τα επόμενα βράδια, ο Σιαπέρας παρακολούθησε τη θεατρική παράσταση στο Θέατρο Άλφα και, αφού έδωσε συγχαρητήρια στους συντελεστές, ρώτησε τον Ληναίο με απορία: «Πώς μπορείτε και μαθαίνετε τόσα πολλά λόγια απέξω;”...
Τέλος, μία ατάκα από το μπλάιντ σιμουλτανέ που έμεινε ιστορική: κάποια στιγμή ο Μίμης Φωτόπουλος έκανε την κίνησή του και φώναξε: «Έπαιξα, κύριε Σκακιέρα»!
Εφαλτήριο έρευνας
Καταγράφοντας τη δική μου αίσθηση και μεταφέροντας εντυπώσεις παρισταμένων, θεωρώ το αφιέρωμα στο Φεστιβάλ Σπούτνικ «Σκάκι στην εξορία και τις φυλακές» ως μια σημαντική στιγμή στα σκακιστικά δρώμενα. Αν και το ακροατήριο ήταν σχετικά μικρό, η γενικότερη απήχηση από δημοσιεύματα σε έντυπο και ηλεκτρονικό Τύπο ήταν μεγάλη: Δισέλιδο αφιέρωμα με μαρτυρίες και φωτογραφικό υλικό στην «Αυγή» της Παρασκευής 6.10.17, με αναδημοσίευση σε έγκυρους και δημοφιλείς δικτυακούς τόπους (https://sarantakos.wordpress.com/2017/10/08/skaki-2/, https://left.gr/news/skaki-stin-exoria-kai-stis-fylakes, http://skakistiko.com/index.php/2017/10/06/festival2017/ κ.ά.), καθώς και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Δημοσιεύτηκαν δεκάδες σχόλια (προτρεπτικά, ενθαρρυντικά, επαινετικά, αλλά και επικριτικά), καθώς και ουσιαστικές παρεμβάσεις και προσθήκες, οι οποίες δημιουργούν προϋποθέσεις και ανοίγουν δρόμους για πληρέστερη έρευνα.
* Μινιατούρες από το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Συλλόγων που λήγει σήμερα στην Αττάλεια της Τουρκίας (http://euroclubcup2017.tsf.org.tr):
Μαμέντοβ (Αζερμπαϊτζάν, 2678) - Κβέινις (Λιθουανία, 2535) [B43]
1.ε4 γ5 2.Iζ3 ε6 3.δ4 γxδ4 4.Ixδ4 α6 5.Iγ3 Bγ7 6.Aδ3 Iζ6 7.Bε2 δ6 8.ζ4 Iβδ7 9.Aδ2 η6 10.Aγ4 β5 11.Axε6! ζxε6 12.Ixε6 Bβ7 13.ε5 δxε5 14.ζxε5 Iθ5 15.Iδ5! Iγ5 16.Iεγ7+ Pζ7 17.η4 Iε6 18.Πζ1+ Pη8 19.Bζ3 Iθζ4 20.Axζ4 Ixγ7 21.Aθ6! 1–0. Οι απειλές 22.Βxζ8# ή 22.Βζ7# δεν αντιμετωπίζονται.
Ματλάκοβ (Ρωσία, 2730) - Νάγιερ (Ρωσία, 2699) [D26]
1.Iζ3 δ5 2.δ4 Iζ6 3.γ4 δxγ4 4.ε3 ε6 5.Axγ4 γ5 6.0–0 Iβδ7 7.Iγ3 α6 8.ε4 β5 9.Aβ3 γxδ4 10.Ixδ4 β4 11.Iα4 Aβ7 12.Axε6! ζxε6 13.Ixε6 Bα5 14.Aζ4 Πγ8 15.Bβ3 Iθ5 16.Iη5 Ixζ4 17.Bζ7+ Pδ8 18.Bxζ4 Πη8 19.Παδ1 Aγ6 20.ε5 θ6? 21.Iζ7+ Pε8 22.Bζ5 Aε7 23.Bη6 Bxα4? 24.Iη5+! 1–0
* Επίδειξη σιμουλτανέ του Νορβηγού παγκόσμιου πρωταθλητή Κάρλσεν στη Σιγκαπούρη με το εντυπωσιακό σκορ 16-0! Μεταξύ των αντιπάλων του και ο διεθνής μετρ Κέβιν, έξι φορές πρωταθλητής Σιγκαπούρης.
* Αρχίζει το Σάββατο στο Γεράνι Πλατανιά Χανίων το Μεσογειακό Νεανικό Πρωτάθλημα. Παράλληλα θα διεξαχθεί το 3ο Διεθνές Τουρνουά «Ε. Κρομμιδάκης». Πληροφορίες: Σ. Κουβάτσος, τηλ. 6944347603, e-mail: [email protected].
