Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
23 °C
21.3°C24.2°C
3 BF 38%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
24 °C
22.3°C24.7°C
4 BF 37%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C23.8°C
2 BF 58%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
18.6°C21.0°C
2 BF 75%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
21.9°C23.4°C
3 BF 35%
ΜΕΞΙΚΟ - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 1968 / ΜΕΞΙΚΟ - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 1968: Πενήντα δύο χρόνια το αίτημα για ισότητα παραμένει ανικανοποίητο...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΜΕΞΙΚΟ - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 1968 / ΜΕΞΙΚΟ - ΟΛΥΜΠΙΑΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ 1968: Πενήντα δύο χρόνια το αίτημα για ισότητα παραμένει ανικανοποίητο...

Ο Τόμι Σμιθ ασπαζόταν τις ιδέες των «Μαύρων Πανθήρων» από το 1967, όταν κατακτούσε δύο μετάλλια στην Πανεπιστημιάδα και ήταν ενεργός ακτιβιστής του κινήματος των μαύρων. Στις 16 Οκτωβρίου του 1968 θριάμβευε στον τελικό των 200 μέτρων με παγκόσμιο ρεκόρ

Είναι τέτοιες οι στιγμές που διαδραματίζονται στις ΗΠΑ, που δεν μπορεί παρά να μας φέρνουν στη μνήμη τους «πιονιέρους» από τον χώρο του αθλητισμού στη μάχη κατά του ρατσισμού. Ήταν πριν από πενήντα δύο χρόνια, το 1968, όταν πραγματοποιήθηκαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Πόλη του Μεξικού και έμειναν στην Ιστορία για τα μεγάλα παγκόσμια ρεκόρ που σημειώθηκαν (και λόγω του υψομέτρου των 2.240 μέτρων), αλλά και για την πρώτη μεγάλη μάχη που δόθηκε ενάντια στον ρατσισμό, με το μήνυμα να περνάει μέσω της πρωτόγνωρης -για την εποχή- τηλεοπτικής κάλυψης και του φωτογραφικού φακού σε ολόκληρο τον κόσμο!

Το ημερολόγιο έγραφε 16 Οκτωβρίου όταν ο Αμερικανός Τόμι Σμιθ θριάμβευε στον τελικό των 200 μέτρων με παγκόσμιο ρεκόρ (19.83, άνεμος +0.9). Ήταν ο πρώτος σπρίντερ που «έσπαγε» το φράγμα των 20΄΄ στο αγώνισμα, αφήνοντας πίσω του τον Αυστραλό Πίτερ Νόρμαν (20.06) και τον συμπατριώτη του Τζον Κάρλος (20.10). Ο Κάρλος, που ήταν το φαβορί, καθώς είχε σημειώσει 19.92 στα trials των ΗΠΑ (επίδοση που δεν αναγνωρίστηκε γιατί φορούσε αντικανονικά παπούτσια), είχε την πρωτοπορία μέχρι τα 150 μέτρα, αλλά εκεί έχασε τον ρυθμό του, τον πέρασε ο Σμιθ και λίγο πριν τον τερματισμό και ο Νόρμαν.

Κι εκείνη την εποχή οι ΗΠΑ είχαν πάρει... φωτιά από τα κινήματα! Η δολοφονία του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και ο πόλεμος του Βιετνάμ είχαν βγάλει τον κόσμο στους δρόμους. Οι μαύροι πολίτες είχαν ξεσηκωθεί ζητώντας περισσότερες ελευθερίες και ισότητα. Το 1966 στο Όκλαντ της Καλιφόρνιας είχε ιδρυθεί η οργάνωση «Μαύροι Πάνθηρες», που το 1969 είχε 250.000 μέλη.

Ο Τόμι Σμιθ ασπαζόταν τις ιδέες των «Μαύρων Πανθήρων» από το 1967, όταν κατακτούσε δύο μετάλλια στην Πανεπιστημιάδα και ήταν ενεργός ακτιβιστής του κινήματος των μαύρων. Σε συνεννόηση με τον συμπατριώτη του Τζον Κάρλος ύψωσαν τις γροθιές τους μέσα σε μαύρο γάντι, όπως ήταν ο χαιρετισμός της ριζοσπαστικής οργάνωσης των μαύρων, η «Salute», την ώρα της ανάκρουσης του αμερικανικού εθνικού ύμνου. Και οι δύο εμφανίστηκαν στην απονομή χωρίς παπούτσια, με μαύρες κάλτσες, θέλοντας να αναδείξουν τη φτώχεια των μαύρων. Ο Σμιθ φορούσε ένα μαντίλι - σύμβολο της μαύρης περηφάνιας, ενώ ο Κάρλος είχε ξεκούμπωτο το πάνω μέρος της φόρμας του τιμώντας όλους τους Αμερικανούς εργάτες και φορώντας ένα κολιέ με χάντρες «αφιερωμένο σε όλους τους νεκρούς από λιντσάρισμα ή κρέμασμα για τους οποίους κανείς δεν προσευχήθηκε»!

Είχαν συμπαραστάτη και τον δεύτερο νικητή, τον λευκό Αυστραλό Πίτερ Νόρμαν, που όχι μόνο ήταν ενήμερος για τη διαμαρτυρία, αλλά ήταν κι αυτός που έδωσε τη λύση όταν ο Κάρλος διαπίστωσε ότι είχε ξεχάσει δικά του γάντια στο ολυμπιακό χωριό. Ο Νόρμαν πρότεινε στον νικητή να φορέσει το αριστερό γάντι του Σμιθ, κάτι που έγινε. Και οι τρεις φορούσαν μια κονκάρδα της οργάνωσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα. Την είχε ιδρύσει ο κοινωνιολόγος Χάρι Έντουαρντς, που είχε προτείνει στους Αφροαμερικανούς αθλητές να μποϊκοτάρουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Αμετακίνητη η ΔΟΕ...

«Η παράνομη αυτή εκδήλωση αντιβαίνει τις βασικές αρχές του αθλητισμού και τους καλούς τρόπους του αθλητή, πράγμα στο οποίο αποδίδουν μεγάλη σημασία οι ΗΠΑ» δήλωσε τότε ο πρόεδρος της Αμερικανικής Ολυμπιακής Επιτροπής Ντάγκλας Ρόμπι με εντολή της ΔΟΕ και ανακοίνωσε τον αποκλεισμό των δύο σπρίντερ, τους διέταξε να εγκαταλείψουν το ολυμπιακό χωρίο και να επιστρέψουν στις ΗΠΑ.

Αντίστοιχη τιμωρία περιμένει τους αθλητές και τις αθλήτριες που θα θελήσουν να διαμαρτυρηθούν στο Τόκιο. Οι διεκδικήσεις παραμένουν ίδιες, αλλά ίδια παραμένει και η στάση της ΔΟΕ, που έστειλε τις προηγούμενες μέρες το μήνυμα πως, σύμφωνα με τον καταστατικό της χάρτη, «απαγορεύεται στους αθλητές να διαμαρτύρονται κατά τη διάρκεια των αγώνων».

Στο Μεξικό οι Σμιθ και Κάρλος είχαν τη συμπαράσταση των άλλων μαύρων Αμερικανών αθλητών, μεταξύ των οποίων του Μπομπ Μπίμον, με το 8.90 μ. στο άλμα σε μήκος, που απείλησαν με δική τους αποχώρηση. Τελικά, όχι μόνο παρέμειναν στο ολυμπιακό χωριό, αλλά είδαν και τους συμπατριώτες τους, νικητές με νέο παγκόσμιο ρεκόρ 2.56.11 στη σκυταλοδρομία 4x400μ., να υψώνουν κι αυτοί τις γροθιές.

Οι δύο μαύροι σπρίντερ πέρασαν δύσκολα χρόνια πριν δικαιωθούν. Τους αφαιρέθηκαν τα μετάλλια, τους απαγορεύθηκε να ξανατρέξουν, έχασαν δουλειές, έμειναν στην αφάνεια, αλλά για ένα ολόκληρο κίνημα έγιναν ήρωες. Μετά από σαράντα έξι χρόνια ο Μπάρακ Ομπάμα άνοιξε την πόρτα του Λευκού Οίκου για να τους τιμήσει και το 2019, ο 75χρονος Σμιθ και ο 74χρονος Κάρλος μπήκαν στο «Hall of Fame» της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Στίβου...

Ο Αυστραλός ήρωας

Αξίζει ιδιαίτερης αναφοράς η γενναία στάση του Αυστραλού Πίτερ Νόρμαν, που η επίδοσή του (20.06) παραμένει μέχρι και σήμερα ρεκόρ Ωκεανίας! Τότε και στην Αυστραλία βρισκόταν σε έξαρση το κίνημα ενάντια στις πολιτικές απαρτχάιντ, με στόχο τούς μη λευκούς και τους Αβορίγινες. Ο Αυστραλός σπρίντερ είχε φορέσει την κονκάρδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα ως «απάντηση» στην κονκάρδα της «Λευκής Αυστραλίας», της επίσημης πολιτικής της χώρας του για το μεταναστευτικό, ενώ και οι Αβορίγινες ήταν σε συστηματικό διωγμό, καθώς μέχρι τη δεκαετία του 1970 το αυστραλιανό κράτος είχε το δικαίωμα να παίρνει τα παιδιά τους και να τα δίνει για υιοθεσία σε λευκούς!

Το 1972 ο Νόρμαν προκρίθηκε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μονάχου τόσο στα 100 όσο και στα 200 μέτρα, αλλά οι Αυστραλοί αθλητικοί και πολιτικοί παράγοντες δεν του επέτρεψαν να συμμετάσχει, ενώ είχε ελπίδες ακόμη και για χρυσό μετάλλιο, καθώς δεν έκανε «δήλωση μετανοίας»! Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ το 2000 δεν του δόθηκε η παραμικρή αρμοδιότητα. Πέθανε στα 64 του χρόνια το 2006 και το φέρετρο μετέφεραν οι Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος. Μόλις το 2012 το αυστραλιανό Κοινοβούλιο ζήτησε «συγγνώμη» για τη στάση της επίσημης Αυστραλίας στην κορυφαία αυτή φυσιογνωμία...

Θετική στάση κρατάει σήμερα η Ολυμπιακή Επιτροπή των ΗΠΑ, που διαφοροποιείται από τη ΔΟΕ. Η εκτελεστική της διευθύντρια Σάρα Χέρσλαντ έγραψε πριν λίγες ημέρες σε επιστολή της προς τους αθλητές: «Ο πόνος που ένιωσαν οι μαύροι αθλητές και η μαύρη κοινότητα είναι απαράδεκτος. Για δεκαετίες μιλήσατε για ισότητα και ενότητα και θυσιάσατε τη στιγμή σας στο βάθρο για να ζητήσετε αλλαγή. Και δεν σας ακούσαμε και ανεχθήκαμε τον ρατσισμό και την ανισότητα. Λυπάμαι. Αξίζετε καλύτερα. Μετράτε! Η ζωή των μαύρων έχει σημασία»...

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL