Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.4°C21.6°C
2 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ασθενής ομίχλη
19 °C
15.6°C20.8°C
2 BF 70%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
17.7°C19.8°C
4 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
25 °C
22.5°C24.8°C
2 BF 34%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
21 °C
20.9°C22.3°C
3 BF 46%
ΟΙ ΠΑΡΑΤΟΛΜΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΑΓΕΥΑΝ ΤΟΥΣ ΘΕΑΤΕΣ ΚΑΙ ΦΟΒΙΖΑΝ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΥΣ / Κινήσεις με μαγικό ραβδί!
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΟΙ ΠΑΡΑΤΟΛΜΕΣ ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΜΑΓΕΥΑΝ ΤΟΥΣ ΘΕΑΤΕΣ ΚΑΙ ΦΟΒΙΖΑΝ ΤΟΥΣ ΑΝΤΙΠΑΛΟΥΣ / Κινήσεις με μαγικό ραβδί!

Ο Ταλ, 28 χρόνια μετά τον θάνατό του, παραμένει ένας από τους πλέον πολυσυζητημένους σκακιστές. Οι μεγάλες του επιτυχίες, η κατάκτηση του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος με ευρεία νίκη επί του κραταιού Μποτβίνικ, τα προβλήματα υγείας του, μα κυρίως το εκρηκτικό στιλ παιχνιδιού του διατηρούν το όνομά του πάντα στην επικαιρότητα, ενώ οι παρτίδες του αναγράφονται σε πολύ μεγάλο αριθμό βιβλίων σε όλο των κόσμο.

Ο Μιχαήλ Ταλ (Ρίγα, 9.11.1936 - Μόσχα, 28.6.1992) δεν ήταν παιδί - θαύμα, όπως ο Καπαμπλάνκα και άλλοι παγκόσμιοι πρωταθλητές. Έμαθε σκάκι σε ηλικία 8 ετών και η πορεία του ήταν σταθερά ανερχόμενη, χωρίς εντυπωσιακές εξάρσεις. Σε ηλικία 17 ετών αναδεικνύεται πρωταθλητής Λετονίας και στα 20 πρωταθλητής ΕΣΣΔ.

Εκείνο που τον έκανε να ξεχωρίζει ήταν το στιλ του παιχνιδιού του. Σε αντίθεση με τον τότε παγκόσμιο πρωταθλητή Μποτβίνικ, ο οποίος προτιμούσε το ήσυχο, υπολογιστικό και ορθολογικό παιχνίδι, ο Ταλ έπαιζε «λάθος» σκάκι: παράτολμο, συνδυαστικό, θεαματικό και συναρπαστικό!

Ένας από τους θαυμαστές του παιχνιδιού του Ταλ, ο Σοβιετικός γκραν μετρ Ραγκόζιν, είχε πει ότι «ο Ταλ δεν μετακινεί τα κομμάτια με το χέρι, χρησιμοποιεί ένα μαγικό ραβδί».

Υπήρξε από τους κορυφαίους στο ψυχολογικό παιχνίδι. Οι απρόβλεπτες θυσίες του αναστάτωναν τον αντίπαλο, συχνά τον αποσυντόνιζαν. Ο μύθος αναφέρει ότι με το βλέμμα του τους υπνώτιζε.

Έδινε κομμάτια χωρίς φανερό αντάλλαγμα, με στόχο να δημιουργήσει περίπλοκες θέσεις, στις οποίες οι αντίπαλοί του δεν έβρισκαν πάντα τις σωστές απαντήσεις. Έκαναν λάθη και έχαναν. Αργότερα, αναλύοντας την παρτίδα με ηρεμία, έβλεπαν ότι πολλές θυσίες του Ταλ ήταν άστοχες και ότι με σωστό παιχνίδι θα τον κέρδιζαν.

Εικάζεται ότι αν υπήρχαν εκείνα χρονιά ισχυρά σκακιστικά προγράμματα ηλεκτρονικού υπολογιστή, όπως για παράδειγμα αυτά της δεκαετίας του ’90 (δεν μιλάμε για τα μη αντιμετωπίσιμα σημερινά), ο Ταλ θα έχανε εύκολα...

Το 1959 θριάμβευσε στο τουρνουά των υποψήφιων με 20 βαθμούς σε 28 παρτίδες (8 παίκτες τετραπλές συναντήσεις). Ξεπέρασε τους Κέρες, Πετροσιάν, Σμίσλοβ, Φίσερ (τον οποίο είχε νικήσει με 4-0!), Γκλίγκοριτς, Όλαφσον και Μπένκο.

Το 1960 αντιμετώπισε τον κάτοχο του τίτλου Μποτβίνικ σε ματς για το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα. Αρκετοί είχαν προδικάσει βαριά ήττα του Ταλ. Πίστευαν ότι οι επιθέσεις του θα αποδεικνύονταν αναποτελεσματικές απέναντι στην άμυνα του σταθερού και στρατηγικού παγκόσμιου πρωταθλητή.

Ο 23χρονος Λετονός ανέτρεψε τα προγνωστικά κερδίζοντας με 12,5-8,5. Ο Ταλ σημείωσε 6 νίκες (ορισμένες από οξύτατες θέσεις και περιπλοκές) και μόνο 2 ήττες, ενώ οι άλλες 13 παρτίδες έληξαν ισόπαλες. Είχε γίνει ο νεότερος παγκόσμιος πρωταθλητής στην ιστορία του σκακιού.

Στη ρεβάνς, έναν χρόνο μετά, ο Μποτβίνικ εμφανίστηκε πολύ καλά προετοιμασμένος, είχε εντοπίσει τις αδυναμίες του αντιπάλου του, απέφυγε τις περιπλοκές και νίκησε με 13-8 (10 νίκες, 6 ισοπαλίες, 5 ήττες).

Θαυμαστές του Ταλ ισχυρίζονται ότι δεν έχασε από τον Μποτβίνικ, αλλά από την κακή του υγεία. Είχε χρόνιο πρόβλημα με τα νεφρά του και οι γιατροί είχαν συστήσει να αναβληθεί το ματς. Ο μαχητής ζήτησε να παίξει!

Τα επόμενα χρόνια δεν κατάφερε να κατακτήσει ξανά το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, αλλά διακρίθηκε σε πολύ δυνατά τουρνουά, όπως αυτό του Μόντρεαλ το 1979, όταν ισοβάθμησε στην πρώτη θέση με τον Κάρποβ, τερματίζοντας αήττητος με αντιπάλους όπως ο Σπάσκι, ο Πόρτις, ο Χίμπνερ, ο Χορτ, ο Λάρσεν και άλλοι μεγάλοι της εποχής.

Ο Ταλ κατέκτησε 6 Πρωταθλήματα Σοβιετικής Ένωσης και 5 Πρωταθλήματα Εσθονίας. Συμμετείχε με την Εθνική ομάδα της ΕΣΣΔ σε 8 Ολυμπιάδες και σε 6 Πανευρωπαϊκά Πρωταθλήματα (σε όλες η ομάδα του πήρε χρυσό μετάλλιο, ενώ και ο ίδιος ήταν από τους πιο αποδοτικούς παίκτες στην ιστορία των θεσμών). Μαζί με τον Σμίσλοβ και τον Πολουγκαέφσκι ήταν οι μόνοι που προσκλήθηκαν και στα δύο ματς της ΕΣΣΔ με τη Μεικτή Κόσμου. Το 1970 στο Βελιγράδι η ΕΣΣΔ, με επικεφαλής τον Σπάσκι, νίκησε με 20,5-19,5 και το 1984 στο Λονδίνο, με πρώτους τους Κάρποβ και Κασπάροβ, νίκησε ξανά με 21-19. Ο Ταλ αθροιστικά είχε 2 νίκες, 4 ισοπαλίες και 1 ήττα.

Διατηρούσε θετικό σκορ με σπουδαίους παίκτες, όπως οι Μποτβίνικ, Φίσερ, Μπρονστάιν, Γκέλερ, Λάρσεν, Πόρτις κ.ά. Ο μέγιστος βαθμός διεθνούς αξιολόγησής του ήταν 2705 τον Ιανουάριο του 1980.

Δημιούργησε παγκόσμια ρεκόρ παραμένοντας αήττητος σε 86 συνεχόμενες παρτίδες από τον Ιούλιο του 1972 μέχρι τον Απρίλιο του 1973 (47 νίκες και 39 ισοπαλίες) και αργότερα σε 95 συνεχόμενες παρτίδες από τον Οκτώβριο του 1973 μέχρι τον Οκτώβριο του 1974 (46 νίκες και 49 ισοπαλίες). Το τελευταίο ρεκόρ κατέρριψε ύστερα από 44 χρόνια ο Ντινγκ Λίρεν, παραμένοντας αήττητος σε 100 παρτίδες, αλλά με μόλις 29 νίκες και 71 ισοπαλίες. Το ρεκόρ σήμερα κατέχει ο Κάρλσεν με 120 παρτίδες κλασικού χρόνου σκέψης χωρίς ήττα!

Εξαιρετικά αποτελεσματικός ήταν και στο γρήγορο σκάκι. Το 1970 κατετάγη δεύτερος μετά τον Φίσερ σε τουρνουά μπλιτς στη Γιουγκοσλαβία, μπροστά από τους Κορτσνόι, Πετροσιάν και Σμίσλοβ. Το 1988, σε ηλικία 51 ετών, κατέκτησε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Μπλιτς. Κορυφαία στιγμή της σκακιστικής του καριέρας υπήρξε το τουρνουά μπλιτς της Μόσχας, στις 28 Μαΐου 1992, όταν νίκησε τον Κασπάροβ σε μόλις 17 κινήσεις (https://www.youtube.com/watch?v=Q6nUvp5WRl4). Είχε βγει από το νοσοκομείο για να παίξει. Τρεις εβδομάδες αργότερα ο Μιχαήλ Ταλ άφησε την τελευταία του πνοή σε ηλικία 56 ετών.

Ιδιοφυής σκακιστής, μα και τόσο πίσω σε πρακτικά θέματα, δεν έμαθε να οδηγεί, δεν ήξερε να μαγειρεύει (ασφαλώς με κάποια δόση υπερβολής είχε λεχθεί ότι τον έπιασε πανικός όταν χρειάστηκε να ζεστάνει λίγο νερό), δυσκολευόταν να φτιάξει τη βαλίτσα του και επιπλέον, το πιο σοβαρό, αδιαφορούσε για την κατάσταση της υγείας του. Παρά τις συστάσεις των γιατρών, έπινε πολύ και κάπνιζε ασταμάτητα.

Αυτός αποδείχθηκε ο πιο δύσκολος αντίπαλος. Αρκετές φορές, σε κρίσιμες στιγμές, η υγεία του τον πρόδιδε και η σκακιστική του απόδοση -όταν δεν αναγκαζόταν να διακόψει τους αγώνες- έπεφτε κατακόρυφα.

Το όνομα του Ταλ ξαναήλθε στην επικαιρότητα με αφορμή βιβλίο στο οποίο διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι βιολογικός του πατέρας ήταν κάποιος θείος του (https://en.chessbase.com).

Ψυχολογία στο σκάκι!

Σε κάθε παρτίδα ο Ταλ προσπαθούσε να προκαλέσει αναταραχή, να διαταράξει την ισορροπία («αναστατώνοντας τις στέρεες παρατάξεις», όπως έγραφε ο ποιητής Μανώλης Αναγνωστάκης), να προκαλέσει αποδιοργάνωση στις θέσεις του αντιπάλου. Συχνά το πετύχαινε με θυσίες.

Η διαφορά του με άλλους επιθετικούς σκακιστές, όπως ο Αλιέχιν και ο Κασπάροβ, είναι ότι εκείνοι προχωρούσαν στην επίθεση αφού είχαν δημιουργήσει κατάλληλες, δυνατές θέσεις. Ο Ταλ αναζητούσε τις επιπλοκές. Όπως έλεγε, «αν η θέση μετά από μια θυσία είναι πιο περίπλοκη από ό,τι ήταν, τότε η θυσία μου πέτυχε»!

Ήταν τόσο διαδεδομένη η άποψη ότι μπορεί να υπνώτιζε τους αντιπάλους, ώστε ο Ούγγρος Μπένκο να προσέλθει σε μια συνάντησή τους (στα προκριματικά του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος το 1959) με μαύρα γυαλιά ηλίου. Ο Ταλ, με την αίσθηση χιούμορ που τον διέκρινε, δανείστηκε αντίστοιχα γυαλιά (αρκετά μεγάλα για το πρόσωπό του) από τον Πετροσιάν, προκαλώντας το γέλιο όλων, ακόμα και του αντιπάλου του. Η διαφορά είναι ότι ο Ταλ τα έβγαλε γρήγορα, ενώ ο Μπένκο τα φορούσε μέχρι και την 20ή κίνηση, όταν η νίκη του Σοβιετικού ήταν βέβαιη!

Μιλώντας ο Κασπάροβ για τις αναμετρήσεις του Ταλ με τον Φίσερ και το αρνητικό σκορ του τελευταίου (αν και οι περισσότερες συναντήσεις έγιναν όταν ο Αμερικανός ήταν πολύ νέος), ισχυρίστηκε ότι ο Ταλ επέλεγε παιχνίδι ενοχλητικό για τον Φίσερ. Δεδομένου ότι και ο δύο ήταν επιθετικοί παίκτες, ο Φίσερ έπαιζε πιο συγκρατημένα, δηλαδή έξω από το επιτυχημένο του στιλ.

Ταλ (ΕΣΣΔ) - Φίσερ (ΗΠΑ) [E93]

Τουρνουά Διεκδικητών Παγκοσμίου Πρωταθλήματος, 11.10.1959

1.δ4 Ιζ6 2.γ4 η6 3.Ιγ3 Αη7 4.ε4 δ6 5.Αε2 0-0 6.Ιζ3 ε5 7.δ5 Ιβδ7 8.Αη5 θ6 9.Αθ4 α6 10.0-0 Βε8 11.Ιδ2 Ιθ7 12.β4 Αζ6 13.Αxζ6 Ιθxζ6 14.Ιβ3 Βε7 15.Βδ2 Ρθ7 16.Βε3 Ιη8 17.γ5 ζ5 18.εxζ5 ηxζ5 19.ζ4 εxζ4 20.Βxζ4 δxγ5

21.Αδ3 γxβ4 22.Παε1 Βζ6 23.Πε6 Βxγ3?? [23...Βη7 24.Αxζ5+ Ρθ8 25.Βxβ4 α5] 24.Αxζ5+ Πxζ5 25.Βxζ5+ Ρθ8 26.Πζ3 Ββ2 27.Πε8 Ιδζ6 28.Βxζ6+ Βxζ6 29.Πxζ6 Ρη7 30.Πζζ8 Ιε7 31.Ια5 θ5 32.θ4 Πβ8 33.Ιγ4 β5 34.Ιε5 1-0.

Πιο γρήγορα το λάθος από τον Σμίσλοβ, στην ίδια διοργάνωση:

Ταλ (ΕΣΣΔ) - Σμίσλοβ (ΕΣΣΔ) [B10]

Τουρνουά Διεκδικητών Παγκοσμίου Πρωταθλήματος, 18.9.1959

1.ε4 γ6 2.δ3 δ5 3.Ιδ2 ε5 4.Ιηζ3 Ιδ7 5.δ4 δxε4 6.Ιxε4 εxδ4 7.Βxδ4 Ιηζ6 8.Αη5 Αε7 9.0-0-0 0-0 10.Ιδ6 Βα5 11.Αγ4 β5 12.Αδ2 Βα6 13.Ιζ5 Αδ8 14.Βθ4 βxγ4 15.Βη5 Ιθ5 16.Ιθ6+ Ρθ8 17.Βxθ5 Βxα2 18.Αγ3 Ιζ6?? [18... Α ζ6]

19.Βxζ7 Βα1+ 20.Ρδ2 Πxζ7 21.Ιxζ7+ Ρη8 22.Πxα1 Ρxζ7 23.Ιε5+ Ρε6 24.Ιxγ6 Ιε4+ 25.Ρε3 Αβ6+ 26.Αδ4 1-0.

Σε λάθος επιλογή θα οδηγηθεί και ο πολύ σταθερός Κάρποβ στο ισχυρότατο τουρνουά μπλιτς των Βρυξελών, στις 26.4.1987:

Ταλ (ΕΣΣΔ) - Κάρποβ (ΕΣΣΔ) [B10]

1.ε4 γ6 2.γ4 δ5 3.εxδ5 γxδ5 4.γxδ5 Ιζ6 5.Ιγ3 Ιxδ5 6.Ιζ3 Ιxγ3 7.βxγ3 η6 8.δ4 Αη7 9.Αδ3 0-0 10.0-0 Ιγ6 11.Πε1 Πε8 12.Αη5 Αε6 13.Πxε6 ζxε6 14.Αγ4 Βδ6 15.Βε2 Ιδ8 16.Πε1 Πγ8 17.Ιδ2 Ρθ8 18.Ιε4 Βγ7 19.Αβ3 ε5 20.θ4 εxδ4 21.θ5 ηxθ5 22.Βxθ5 Πζ8 23.Αγ2 Βε5

24.Ιη3 Βxε1+ 25.Ρθ2 θ6?? [25...Αθ6 26.Αxθ6 Πζ7] 26.Αxθ6 Ρη8 27.Αxη7 Πxζ2 28.Βθ7+ Ρζ7 29.Βη6+ Ρη8 30.Αθ6+ 1-0. Η επόμενη κίνηση είναι ματ!

* Μεγάλη επιτυχία σημείωσε ο Νίκος Σιδηρόπουλος στο 16ο Διεθνές Παράλληλο Πρωτάθλημα Λύσης Σκακιστικών Προβλημάτων. Κατέλαβε τη 10η θέση στον κόσμο με 53,75 βαθμούς επί 60 δυνατών. Πολύ καλοί και οι Κονιδάρης (43,75 βαθμοί), Μενδρινός (36,75), Πούντζας (17,5) και Μασούρος (16). Ο διαγωνισμός έγινε σε πενήντα πόλεις, ανάμεσα στις οποίες η Αθήνα και η Πάτρα.

* Νικητής του Ανοιχτού Παγκύπριου Πρωταθλήματος είναι ο δεκαεξάχρονος Δαμιανού με 8,5 βαθμούς σε 9 παρτίδες (απόδοση 2335, κέρδος σε ΕΛΟ: 82 μονάδες!). Δεύτερος τερμάτισε ο Ρώσος Κοτσέργκιν με 8, τρίτη η Ελλαδίτισσα Στεφανίδη (καλύτερη σκακίστρια) με 6,5. Ισόβαθμοι στις θέσεις 4 έως 8 με 6 βαθμούς οι Φλωρεντιάδης, Π. Σάββα, Μ. Σάββα, Μαρκίδου (πρωταθλήτρια Κύπρου) και Χατζηνικολάου. Το Κλειστό Πρωτάθλημα Κύπρου θα διεξαχθεί από 7.3 μέχρι 4.4.2020.

* Στον ΠΟΑ Αττικής προηγείται ο Σ.Ο. Καλλιθέας με 7 βαθμούς σε 4 ματς (3 νίκες και ισοπαλία με τον Ζήνωνα). Ακολουθούν με 6 η Π.Σ. Περιστερίου, ο Πανελλήνιος και ο Ζήνων Γλυφάδας. Στη Β΄ Εθνική προπορεύεται ο ΣΑΣ Κορωπίου.

* Οι ομάδες Α.Σ. Βόλου και ΑΣΑ Λάρισας κατέλαβαν τις δύο πρώτες θέσεις στο Τοπικό Πρωτάθλημα και προκρίθηκαν στον ΠΟΑ Θεσσαλίας (22.2 - 5.4.2020).

* Διάλεξη από τον γκραν μετρ Βασίλη Κοτρωνιά με ανάλυση παρτίδων από το διεθνές τουρνουά του Γιβραλτάρ, απόψε 9.2, ώρα 6.30 μ.μ., στο Chess Square, Μακρυνίτσας 3, Αμπελόκηποι τηλ. 210-6451538, email: [email protected]

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL