Το κερασάκι στην τούρτα των καταστροφικών επιλογών και αποφάσεων της κυβέρνησης Ν.Δ. τα τελευταία πέντε χρόνια στον πρωτογενή τομέα είναι η επείγουσα επιτήρηση στην οποία θέτει η Κομισιόν τον Οργανισμό Πληρωμών και Ελέγχου (ΟΠΕΚΕΠΕ), πυροδοτώντας κρίσιμες εξελίξεις για όλο το σύστημα διαχείρισης των ενωσιακών επιδοτήσεων, που συνδέονται άρρηκτα με τη βιωσιμότητα των Ελλήνων παραγωγών.
Πρόκειται για ένα ηχηρό χαστούκι στην «πολιτική» των κυβερνήσεων της Ν.Δ., στους τέσσερις υπουργούς Αγροτικής Ανάπτυξης και τους σπέντε προέδρους του ΟΠΕΚΕΠΕ της τελευταίας πενταετίας, και μάλιστα τα «καμπανάκια» της Κομισιόν ηχούν τουλάχιστον από πέρυσι, συναντώντας την αδιαφορία των αρμοδίων.
Οπως επισημαίνεται στην από 30/4/2024 επιστολή της Γενικής Διεύθυνσης Γεωργίας και Αγροτικής Ανάπτυξης (DG AGRI) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, τον ΟΠΕΚΕΠΕ και τη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδας στην Ε.Ε., σε σχέση με τη διαχείριση από τον ΟΠΕΚΕΠΕ των δύο ταμείων που χρηματοδοτούν τις δαπάνες της ΚΑΠ (ΕΓΤΕ και ΕΓΤΑΑ), ένα ή περισσότερα από τα οριζόμενα κριτήρια διαπίστευσής του δεν τηρούνται πλέον ή είναι τόσο σοβαρά ανεπαρκή «ώστε να επηρεάζεται η ικανότητα του Οργανισμού να εκπληρώνει τα καθήκοντά του».
Επείγουσα επιτήρηση για έναν χρόνο
Ως εκ τούτου η DG AGRI θεωρεί ότι συντρέχουν οι προϋποθέσεις ώστε η αρμόδια Αρχή να θέσει επειγόντως υπό επιτήρηση τη διαπίστευση του Οργανισμού, με άμεση ισχύ, και να καταρτίσει ένα σχέδιο αποκατάστασης για τις διαπιστωθείσες ελλείψεις εντός προθεσμίας μέχρι 12 μηνών (με δυνατότητα παράτασης κατόπιν αιτήματος της ελληνικής πλευράς).
Μάλιστα η Κομισιόν προειδοποιεί ότι «η έλλειψη επαρκών, αποτελεσματικών και άμεσων διορθωτικών ενεργειών μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την ανάκληση της διαπίστευσης του ΟΠΕΚΕΠΕ», με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το σύστημα πληρωμών των αγροτικών ενισχύσεων. Για την παρακολούθηση της αξιολόγησης και των αναγκαίων διορθωτικών μέτρων η DG AGRI καλεί την αρμόδια Αρχή σε τεχνική συνάντηση στις 28 Μαΐου 2024, αναφέροντας χαρακτηριστικά «λόγω της σοβαρότητας της κατάστασης και λαμβάνοντας υπόψη ότι το αίτημα αυτό απορρίφθηκε από τις ελληνικές Αρχές πέρυσι».
Η Κομισιόν μιλά και για τον χρηματοοικονομικό κίνδυνο που προκύπτει από τις ελλείψεις που εντοπίστηκαν στο σύστημα εσωτερικού ελέγχου του ΟΠΕΚΕΠΕ και στη συμμόρφωσή του προς τα κριτήρια διαπίστευσής του, ζητήματα που παρακολουθούνται στο πλαίσιο διαφόρων ερευνών της DG AGRI.
Οπως αναφέρεται, τα προηγούμενα οικονομικά έτη ο φορέας πιστοποίησης ανέφερε σοβαρές ελλείψεις στη συμμόρφωση του Οργανισμού με το κριτήριο διαπίστευσης της ανάθεσης, σχετικά με διοικητικούς και επιτόπιους ελέγχους για δαπάνες εκτός ΟΣΔΕ και των δύο Ταμείων. Η DG AGRI επιβεβαίωσε τη σοβαρότητα αυτών των ευρημάτων στον έλεγχο που διενεργήθηκε τον Μάιο 2021 και ακολούθησε έλεγχος παρακολούθησης τον Δεκέμβριο 2023. Τα ζητήματα που εντοπίστηκαν σχετίζονται με την απουσία συνεπών, επαρκών, τεκμηριωμένων συμφωνιών, την έλλειψη παρακολούθησης και εποπτείας των ανατεθέντων καθηκόντων/ανατεθέντων οργάνων και την έλλειψη διαχωρισμού καθηκόντων.
Η Κομισιόν σημειώνει τη σαφή επιδείνωση του συστήματος εσωτερικού ελέγχου του Οργανισμού και της συμμόρφωσής του με τα κριτήρια διαπίστευσης. Στη φετινή έκθεση του φορέα πιστοποίησης για το 2023 υπάρχουν σοβαρά προβλήματα, και ειδικότερα βαθμολογία μόλις 2 στα 4 για τα κριτήρια: Οργανωτική Δομή, Πρότυπο Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκτίμηση Κινδύνου, Ανάθεση, Δραστηριότητες Ελέγχου, Επικοινωνία και Παρακολούθηση μέσω δραστηριοτήτων και υπηρεσίας εσωτερικού ελέγχου για διάφορες διαδικασίες/συστήματα των δύο ταμείων.
Δημοσιονομικός κίνδυνος
Αναφορικά με τα διορθωτικά μέτρα και τον δυνητικό δημοσιονομικό κίνδυνο, στην επιστολή αναφέρεται ότι σε σχέση με τον ΟΠΕΚΕΠΕ οι ελληνικές Αρχές δεν έχουν συμμορφωθεί με τις απαιτήσεις των σχετικών Κανονισμών και η Κομισιόν εξετάζει το ενδεχόμενο να προτείνει τον αποκλεισμό από τη χρηματοδότηση της Ε.Ε. ποσών 6.059.364,12 ευρώ που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΕ και 2.190.965,19 από το ΕΓΤΑΑ.
Επιπλέον, θεωρεί ότι η εφαρμογή της διαχείρισης του χρέους του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν ήταν σύμφωνη με τους κανόνες της Ε.Ε. και είναι απαραίτητα τα οριζόμενα διορθωτικά μέτρα (ανάκτηση ποσών που σχετίζονται με σφάλματα, επανεξέταση των ισχυουσών διαδικασιών κ.λπ.) ώστε να μην επαναληφθεί. Αν, μάλιστα, δεν παρέχεται ακριβέστερος υπολογισμός του χρηματοοικονομικού κινδύνου, αναφέρεται, οι διαδικασίες θα υποδεικνύουν κατ’ αποκοπή διόρθωση (ποσοστό περικοπής) τουλάχιστον 10% επί των ανεξόφλητων οφειλών.
Πλήρες ναυάγιο Ν.Δ. και με ευρωπαϊκή «βούλα»
Χείριστες πληρωμές, επιστροφή στην εποχή των προστίμων και των καταλογισμών και τώρα επιτήρηση στον ΟΠΕΚΕΠΕ συνθέτουν το σκηνικό της πλήρους αποτυχίας της πολιτικής της Ν.Δ. στον αγροτικό χώρο, επισημαίνουν ο τομεάρχης Αγροτικής Ανάπτυξης του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., Β. Κόκκαλης και το Τμήμα Αγροτικής Πολιτικής του κόμματος.
Πρόκειται, αναφέρουν, για μια επιστολή που εκθέτει πανευρωπαϊκά τη χώρα και αμφισβητεί ευθέως την ικανότητα της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου να διαχειριστεί στοιχειωδώς τις ανάγκες του πρωτογενούς τομέα, γιατί θέτει σε αμφισβήτηση την επάρκεια του ΟΠΕΚΕΠΕ να ανταποκριθεί στα καθήκοντά του, για την έγκαιρη, σωστή και με διαφάνεια καταβολή των επιδοτήσεων και κρίνει ως απόλυτα αναγκαίο τον άμεσο επανέλεγχο της σχετικής διαπίστευσής του.
Αν προστεθεί και η επικείμενη επιβολή μεγάλων δημοσιονομικών διορθώσεων (προστίμων) στη χώρα μας, σημειώνουν, γίνεται αντιληπτό ότι «το σύστημα καταβολής των ενωσιακών επιδοτήσεων όχι απλά παραπαίει, αλλά βρίσκεται σε πλήρη κατάρρευση, εξαιτίας της ανεπάρκειας, της αλαζονείας και της αναλγησίας, μιας παντελώς αποτυχημένης κυβέρνησης».
Εκτός πραγματικότητας
Να υποβαθμίσει την κατάσταση επιχείρησε ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης Λ. Αυγενάκης, μιλώντας για απόφαση που δεν είναι πρωτόγνωρη αλλά «συνήθης» και έχει ξαναεφαρμοστεί στο παρελθόν, δεν αφορά το σύνολο της λειτουργίας του ΟΠΕΚΕΠΕ αλλά συγκεκριμένα κριτήρια διαπίστευσης και «μόνο για ένα 12μηνο», με εποπτικό όργανο την αρμόδια Αρχή διαπίστευσης του υπουργείου. Παράλληλα μιλά προκλητικά περί δικαίωσης της πολιτικής του για εξυγίανση-εκσυγχρονισμό του Οργανισμού και αποποιείται, όπως πάντα, των ευθυνών του αναφερόμενος σε συσσωρευμένα προβλήματα παρελθόντων ετών, ενώ θεωρεί επιτυχία τη νέα «σφαγή» στις τελευταίες πληρωμές.
